- F.
- Th.
- Bl.
- Dc.
- B.
- BJ.
- A.
- H.
- Ha.
- N.
I.
grodowy, grodzki
A.
de rebus
1.
znajdujący się w obrębie grodu, należący do grodu; qui ad castrum pertinet, castri est
DŁUG. LibBen I p. 192 : domos ... citra murum c-em sitas.
Zsig. p. 155 (a. 1501) : sacerdoti ... ab ecclesia c-i.ArHist X p. 137
( a. 1522) : regimen scole ... c-is.
N.
panis
i. e.
in castro confectus
ArHist XI p. 502 (a. 1470) : I 1/2 sexag. panis c-is.Cf. ib. p. 503.
2.
przynależny do grodu; qui ad castrum pertinet
DŁUG. LibBen I p. 255 : domus sub castro quae ... balneum regale alias c-e ... dicebatur.
Ib. II p. 192 : praedium militare sive c-e.Ib.
p. 200 : praedium episcopale sive c-e.
3.
należny grodowi; qui castro debetur
KodMp I p. 9 (a. 1206) : a c-bus eciam et publicis expedicionibus exempti.
KodWp I p. 390 (a. 1271): cum omnimoda libertate ... a «naraz», a bove ... a c-i citacione (simili sensu mandatum ib. II p. 22, a. 1298; item labor: AGZ XII p. 255, a. 1458; teloneum: AKapSąd III p. 338, a. 1520).
4.
prowadzący do grodu; in castrum ducens
KodKKr II p. 22 (a. 1355) : domum Cracoviae ... in platea c-i lο catam.
Ib. I p. 262 (a. 1355) : construxit lapideam ... in contrata c-i.Ita saepius.
B.
de hominibus: związany z grodem; qui munere aliquo in castro fungitur
KsgKaz p. 136 (a. 1380) : habet terminum cum advocato c-i.
RachJag p. 2 (a. 1388) : coquo c-i.
StPPP VIII p. 374 (a. 1394) : capellano c-i in Pilcza.Cf.
ib. p. 647. APozn I p. 172 (a. 1451) : portulano c-i.Abs. loco subst. castrensis,, -is m. a. członek załogi grodu; miles in castri praesidium relictus
KodPol I p. 173 (a. 1306) : si aliquis c-is cum ... terrigenis aliquam litem contenderent, iudicabuntur per palatinum.KodWp III p. 149
( a. 1360) : in eodem balneo licitum sit nostris (sc. Kasimiri regis ) curiensibus sive c-bus ... absque ... solucione ... balneari.
DŁUG. Hist. II p. 277 : Thartari ... caput ... ducis Henrici hastae impositum c-bus ostentant.b. urzędnik grodowy; magistratus castri
KodWp IV p. 6 (a. 1249) : neque dominus archiepiscopus neque nos c-em aliquem in castris istis locabimus, qui sit adversarius ipsius vel noster.
KsgCzer p. 15 (a. 1408) : coram nobis subprocuratore una cum c-bus castri Cirnensis pro tunc existentibus.c. poddany grodu; colonus castro ascriptus
ArPrawn VI p. 68 (a. 1529) : domini admiserunt ... castigare kmethones mellicidas in bonis Raszny ... ratione eorum inobedientiae et hoc illos, qui non fuerunt c-es Drohyczienses.
II.
iur.
t. t.
1.
ius(iudicium)
sąd grodzki sprawowany w imieniu króla przez starostę lub wójta (w przeć. do ziemskiego); quod a capitaneo vel civitatis advocato (cf.
s.
v.
v. ) nomine regis agebatur (opp.
terrestre)
KodMp IV p. 39 (a. 1392) : nos ... prouincialis aduocatus supremi iuris Theutonici c-is domini nostri regis Sandecensis.
AGZ XI p. 200 (a. 1442) : de iure terrestri in ius c-e alias «w grodstwo» ipsum erripere habet ... facultatem.Ita saepius.
Item
iudex (
KodMp II
p. 128, a. 1268
et passim.
N. glossam Pol.
GLcerv p. 487 : c-is iudex «grodzki sędzia», notarius (StPPP VIII p. 381, a. 1397 et saepius).
2.
należący do sądu grodzkiego; qui ad iudicium capitanei spectat, praec.
articulus :
AGZ XV p. 15 (a. 1457) : detis michi hanc causam ad ius terrestre, quia iste articulus non est c-is sed terrestris.
Ib. p. 17 (a. 1457) : quod iste articulus, pro quo proponitur, est c-is, tunc in iure c-i debet coadiudicari.Ita passim, cf. supra I 788,21 sqq. Simili sensu causa ( AGZ XVII p. 268, a. 1491) , item inscriptio ( StPPP VII p. 249, a. 1544) , pignoratio ( AGZ XVI p. 2, a. 1463) , poena ( ib. XI p. 199, a. 1442), item concr. acta ( CorpJP III p. 3, a. 1506 ; StPPP VI p. 98, a. 1518) , liber ( Tom. III p. 230, a. 1514 ; StPPP VII p. 251, j a. 1540) , sigillum ( ib. VI p. 395, a. 1530) .
III.
1.
warowny; munitus
*KodTyn p. 403 (a. 1456) : monasterium ... c-e et in finibus inimicorum regni Poloniae constitutum exsistit pro eius tuitione et custodia.
2.
iur.
peculium
majątek zdobyty jako wysługa za służbę wojskową, lub drogą darowizny w okresie służby wojskowej; definitionem affert
GLcerv p. 487 : c-e peculium est quod a parentibus vel cognatis in militia degenti donatum est, vel quod ipse filius familias in militia adquisiuit, quod nisi militaret adquisiturus non esset, «statek y wysługa żołnierska abo rycerska».
ArPrawn VII p. 51 (a. 1566) : de omnium bonorum successione ... paternorum ... profecticiorum ... emptorum, emeritorum, c-ium.Ib.
p. 165 : non habent ... legandi potestatem ... filii non emancipati excepto peculio aduenticio c-i.