General
Full Entry
More

ARDENS

Grammar
  • Formsardens
  • Etymologyancient Latin
  • Inflectional type -ntis
Meaning Outline
  • I. propr. candens, fervens. Dicitur de
    • α. + febris i. q. acuta
    • β. + color lapis i. q. flammam referens. γ. succinum
  • I. vehemens, fervidus,summus. Dicitur praec. de
    • 2. instans,gravis, magnus quod crimine commisso illico fit criminis vestigiis nondum sublatis, crimine recenter commisso studiosus, diligens, promptus.

Pełne hasło

ARDENS, -ntis adi.
  • F.
  • Th.
  • S.
  • Dc.
  • A.
I. propr. płonący,ognisty, rozpalony; candens, fervens. Dicitur de fulmine ( Tom. X p. 342, a. 1528) , bombis ( HUSSOW. p. 14, v. 131).
N.
α. febris wysoka gorączka; i. q. acuta ( Tom. X p. 196, a. 1528) .
β. color barwa ognista; i. q. flammam referens. γ. lapis bursztyn; succinum
*KodPol II p. 678 (a. 1323) : a-em lapidem, qui «burnsteijn» ([Germ.) ]dicitur.
N. locut.
aliquid ardentissimum flagrare pragnąć czegoś najgoręcej; i. q. summo studio desiderare
JAC. PAR. I p. 244 : illa dies illuxit, quam sibi a-issimam diutissime flagravimus. II. transl. A. de rebus
I. gorący, żarliwy,usilny; vehemens, fervidus,summus. Dicitur praec. de desiderio, amore sim., praeterea de devotione in Deum ( AKapSąd II p. 278, a. 1480) , bili (i. e. ira MIECH. p. 49 ) , furore ( PAUL. CR. p. 50, v. 263), laude ( ModlWW p. 15 ) , verbis ( ConcPol VI p. 334, a. 1586).
2. palący, naglący, pilny; instans,gravis, magnus
KodKrak p. 678 (a. 1451) : a-is necessitatis ingruenda.
AGZ XVII p. 244 (a. 1487) : propter certa et a-ia negocia.
AKap p. 97 (a. 1549) : tempore huius a-issime necessitatis. 3. iur. a. iudicium
sąd doraźny; quod crimine commisso illico fit
AGZ XI p. 374 (a. 1451) : neque recenti vestigio contra me quidquid fuit actum, neque iudicium recens sive a-ns contra me fuit quesitum. b. locut. (cum) ardenti vestigio
świeżo po dokonaniu przestępstwa; criminis vestigiis nondum sublatis, crimine recenter commisso
AGZ XIV p. 216 (a. 1446) : intulerunt sibi ... vulnus ... et hoc ministerialis statim a-i vestigio alias «kopithem» venit et restavit eos.
StPPP II p. 772 (a. 1470) : qui... cum a-i vestigio «godlo» fugatus est et captus.
Ib. p. 823 (a. 1478) : recepto a-i vestigio alias «gorączem kopitem» equitaui (cf. supra recenti vestigio). B.
de hominibus: gorliwy, zapalony, chętny; studiosus, diligens, promptus.
Syn.
pronus 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 ! 551 ( *CodEp III p. 480, a. 1500) , impiger ( URSIN. fol. 36b ) .
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)