General
Full Entry
More

ACTUM

Grammar
  • Formsactum, acta
  • Etymologyancient Latin
  • Inflectional type -i -orum
  • Part of Speechnounnoun
  • Genderneutremasculine
Meaning Outline
  • I.
    • 1. factum,actio
    • 2. magnorum virorum praeclara gesta.
  • II. iur.
    • 1. omnia, quae a magistratibus vel apud magistratus aguntur, praec. actiones iudiciales
    • 2. causae iudiciales.
    • 3. + acticata scripta, quibus quae acta sunt continentur, imprimis libri iudiciales.

Pełne hasło

ACTUM, -i n. saepius pl. ACTA, -orum
  • F.
  • Th.
  • S.
  • Dc.
  • B.
[actum m.
?
KodWp I p. 349 (a. 1262) : nec ullum actum (nom. ), qui etc.]
I.
1. czyn,czynność,postępowanie; factum,actio.
N. locut.:
a-a iuramentorum, homagii celebrare dokonać aktu przysięgi, hołdu; ius iurandum dare, in obsequium alicuius iurare
DŁUG. Hist. IV p. 78 : nobiles ... non putantes sibi licere, donec censerentur captivi, a-a iuramentorum et homagii celebrare.
2. czyny sławne, bohaterskie; magnorum virorum praeclara gesta.
II. iur. t.t.
1. czynności prawne,urzędowe,szczególnie sądowe; omnia, quae a magistratibus vel apud magistratus aguntur, praec. actiones iudiciales
DŁUG. LibBen III p. 121 : (Vladislaus rex ) singula a-a eius (sc. ducis Opoliensis ) rescindit, inficit et damnat.
AKapSąd III p. 134 (a. 1509) : reproduxit verbo omnia et singula a-a ... petens ... sentenciam diffinitivam ferri.
N. locut.:
aliquem ad a-a alicuius citare pozwać kogoś przed czyjś trybunał; aliquem apud aliquem accusare
AKapSąd III p. 111 (a. 1506) : Volsky ... tenetur michi XXX lasthos de pice ... pro quibus ... citaveram eum ad a-a domini archidiaconi.
2. sprawy sądowe; causae iudiciales.
N. glossam Pol.
AGZ XIV p. 27 (a. 1441) : a-a alias «rzeczy», que nobilis Kroszvisky habet in libro, quas dicit se esse lucratas alias «przeconane».
3. acticata et abs. akty,dokumenty urzędowe,księgi, szczególnie sądowe; scripta, quibus quae acta sunt continentur, imprimis libri iudiciales.
N. constr.:
a. abs.
b. c. adi. castrensia grodzkie StPPP VI p. 98 ; ; civilia miejskie AGZ XV p. 344 ; ; colloquialia wiecowe ib. VII p. 339 ; ducalia książęce AKapSąd III p. 150 ; ; regalia królewskie StPPP III p. 40 ; ; scabinalia ławnicze ARect II p. 77 ; ; spiritualia kościelne ib. p. 46 ; terrestria ziemskie StPPP III p. II.
c. c. gen. : colloquii generalis StPPP III p. 40 ; ; consistorii AKapSąd III p. 130 ; ; iudicii, iudiciorum KodMp I p. 246 ; ; officialatus ARect II p. 203 ; ; officialis KodUJ IV p. 152 ; ; rectoratus ARect I p. 14 , terminorum StPPP II p. 421 ; ; tribunalis KodPol I p. 239 ; ; vicariatus AKapSąd II p. 174 ; ; vicarii KodUJ IV p. 152 .
N. locut.:
a. aliquid in a-a acticare, ad vel apud vel inter a-a facere, circa vel in a-a inducere, a-is ingrossare, a-is vel apud a-a inserere, ad vel in a-a scribere, inscribere, ad a-a producere, apud vel sub a-a ponere, ad vel apud vel in a-a reponere, in a-a referre, ad a-a regrossare, ad a-a suscipere wciągnąć,wpisać do aktów; in scripta referre
Lites I p. 15 (a. 1320) : petentes, quod citatio originalis ... aput a-a poneretur.
Ib. II p. 145 (a. 1413) : supplico … quatenus protestacionem nostram ... faciatis ... inter a-a.
Cetera cf. s. v.
b. apud a-a, in a-is constat, contentum est, penes a-a est w aktach jest zawarte, zapisane; inscriptis continetur
KodMp IV p.262 (a. 1431) : de ... procurationis mandato ... apud a-a nostra ad plenum constabat atque constat.
KodPol II p.551 (a. 1474) : de cuius procuracionis mandato aput a-a cause huiusmodi per legittima constat documenta.
c. ad vel apud a-a constitutus, praesens obecny przy spisywaniu aktu urzędowego; qui actis conscribendis adest
KodUJ II p. 183 (a. 1456) : haeredes ... personaliter coram nobis et apud a-a nostra constituti.
AKapSąd III p. 341 (a. 1522) : parochiani ... apud a-a presentes ... testificati sunt.
d. ad a-a obligare, recognoscere urzędowo, sądownie zobowiązać kogoś lub zobowiązać się, uznać; coram iudice obligare se vel aliquem, recognoscere
AKapSąd III p. 117 (a. 1507) : alias VI (sexagenas grossorum sc. ) se solvere obligarunt ad a-a presencia.
ArPrawn VI p. 169 (a. 1554) : cautio verbalis ... per unum annum ... firma est tantum, nisi sit ad a-a recognita.
e. ad a-a stare stanąć przed sądem; coram iudicio adesse
KodUJ III p. 152 (a. 1535): tenebitur Nicolaus ... ad a-a spiritualia vicarii sive officialis ... pro tempore certo stare.
f. ad a-a se recipere uciec się do świadectwa ksiąg sądowych tzw. «wstecz»; se ad librorum iudicialium testimonium referre
StPPP I p. 867 (a. 1488) : receperunt se partes ambe ... ad a-a alias «zalaską».
g. a-is grossum teneri pro aliqua re być zobowiązanym do zapłacenia grosza urzędowej opłaty za coś; unum grossum pro aliqua actione peracta magistratibus debere
StPPP II p. 356 (a. 1431) : tenetur grossum a-is pronduccione cause.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)