General
Full Entry
More

ACCUSO-1

Grammar
  • Formsaccuso, acuso
  • Etymologyancient Latin
  • Inflectional type -are, -avi, -atum
Meaning Outline
  • I.
    • 1. trans.+ (de aliqua re, super aliquid)
    • 2. sese incusare (de confitentibus coram sacerdote)
  • II. iur.
    • A. + aliquem aliquem pro aliqua re in ius vocare,aliquem reum criminis citare
      • 1.
      • 2. apud aliquem.
    • B. + aliquem ad aliquid
    • C. damnare, destinare ad aliquid
  • III. + in aliquem queri de iniuria ab aliquo accepta

Pełne hasło

AC-CUSO s. ACUSO, -are, -avi, -atum
  • F.
  • Th.
  • S.
  • A.
I.
1. trans. obwiniać,oskarżać kogoś o coś (de aliqua re, super aliquid) ; incusare aliquem de aliqua re,culpam in aliquem transferre.
2. refl. obwiniać siebie (przy spowiedzi); sese incusare (de confitentibus coram sacerdote)
StSyn I p. 49 (a. 1436-1446): locum querat secretum, in quo ... possit confessionem ... facere et de suis se culpis a-re.
II. iur. t.t.
A. trans. aliquem oskarżać kogoś o popełnienie przestępstwa, pozywać do sądu; aliquem pro aliqua re in ius vocare,aliquem reum criminis citare (syn. citare, inculpare)
1. o coś, de aliqua re.
Constr. :
a. c. gen.
b. c. abl.
c. c. in sq. abl.
d. c. de.
e. c. pro
StPPP VIII p. 516 (a. 1398) : contra ipsum pro 50 marcis ... iuste a-uit.
ArPrawn X p. 104 (a. 1401) : Stanislaus... a-tur... pro eo, quia etc.
f. c. particula quomodo
AKapSąd III p. 223 (a. 1423) : citatus et a-tus, quomodo sit potator continuus.
Ib. p. 61 (a. 1490) : a-vit ... plebanum, quomodo ... ausus est conviciare ... episcopum.
g. c. quasi
Tom. VII p. 211 (a. 1525) : a-tus est dnus Ferber mti regie, quasi ... seditionem concitare voluisset.
h. abs.
2. przed kimś; apud aliquem.
Constr. :
a. c. dat.
KomKadł p. 239 : quem Boleslaus captiuauit et magistratui a-uit.
Tom. VII p. 211 (a. 1525) : cf.
b. c. ad
ArHist VIII p. 335 (a. 1499) : qui nos a-ant ad dominum pallatinum.
Et saepissime:
c. c. coram
KodWp I p. 262 (a. 1251) : denegaturi debita sua domui Messeritz coram possessore Lagov sunt a-ndi.
ArPrawn VIII p. 100 (a. 1407) : ipsos ... a-bat coram ... rege.
N. usum intrans.:
a-re contra vel super aliquem StPPP VIII p. 516 cf.
Ib. II p. 496 (a. 1441) : dedit terminum omnibus, qui a-re voluerint alias «woltrowacz» super ... thabernatorem.
N. locut.:
a-re contumaciam, absentiam adversarii, de adversario, contra adversarium, a-re adversarium in contumaciam żądać od sądu oficjalnego uznania nieobecności przeciwnika na rozprawie sądowej; petere, ut iudices contumaciam adversarii arbitrio suo confirment
KodKKr I p. 166 (a. 1322) : Ubislao ... contumaciam aduersarij a-nte ... pronuncciauimus.
AGZXIV p.92 (a. 1443) : actores a-bant contumaciam alias «przipithowalisye» contra generosam Fyethkam ... ream.
B. aliquem ad aliquid oskarżać kogoś domagając się skazania go na …,inculpare aliquem postulando, ut damnetur in ...
AGZ XIV p. 193 (a. 1445) : Dobeslaus ... se (sc. Iudaeum ) a-bat ad solutionem pecuniarum.
KodPol I p. 366 (a. 1506) : si quis obloquendo a-verit quempiam ad infamiam ... punietur.
NIC. BŁ. Tract. f. 31a: qui alium iniuste a-at ad mortem, septem annis peniteat.
C. skazać, przeznaczyć na co; damnare, destinare ad aliquid
*MPH I p. 251 : omnia ... divisa sunt miserabiliter, Sclavonicae ritu familiae, quae a-ta venundando dispergitur.
III. refl. in aliquem skarżyć się na kogoś; queri de iniuria ab aliquo accepta
KodMp II p. 289 (a. 1308) : venit ad nos ... plebanus ... a-ndo se in patrem nostrum, quia ipse non soluebat decimam.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)