- F.
- Th.
- Bl.
- S.
- A.
I.
A.
res
1.
propr. wyrywać; evellere (plantas
sim.). Occ.
i. q. eximere
CRIC.
in
Tom. X p. 413 (a. 1528) : habebit magnas difficultates, antequam litibus illud sacerdotium e-at.
2.
transl.
impedi
mentum
usunąć; amovere, tollere
KodWp V p. 21 (a. 1401) : mei villani ... omni impedimento e-to plenaria gaudeant libertate (cf. ib. supra omni impedimento proculmoto).
B.
homines
1.
propr.
(pass. et refl. ) wyrwać się, wynieść, wyjść; se proripere, discedere, egredi.
Constr. : indicatur unde?
a.
sq.
de :
DŁUG. Hist. III p. 99 : de civitate celerrime se ... e-unt.
Ib. p. 343 : celerrime se ... de Prussia e-vit.Ita saepius. b. sq. ex
ib. I p. 371 : reptantium more ex ecclesia e-ti.Ita saepius. c. sq. hinc :
Tom. X p. 184 (a. 1528) : curabo modis omnibus, ut se hinc ad munus legationis sibi injunctum posthabita omni mora e-at.Indicatur quo? a. sq. ad b. sq. versus : CRIC. in
Tom. IX p. 279 (a. 1527) : decrevi igitur me hinc quam celerius recta versus Czirwiensko e-re.
2.
transl. wyrwać, wydostać, uwolnić; eripere, eliberare, expedire.
Constr. indicatur unde?
a.
sq.
dat.
b . sq.
ab:
KodMp II p. 193 (a. 1293) : alie nostre ville ... a Polonicalibus iudicibus, officialibus ... penitus e-te.
AAlex p. 412 (a. 1504) : ut ... e-retur ab illis erroribus.Cf. Th. V 2, 1068, 51 sq. Ita saepius. c. sq. de. d. sq. ex.
II.
A.
propr.
1.
staczać, zrzucać z góry, (pass.) spadać; deicere, detrudere, devolvere, (pass. ) cadere.
N. constr. sq.
desuper :
GALL p. 136, 20 : Poloni ... rotas calibe stellatas desuper e-bant.Occ. fere i. q. powrócić; redire
AKapSąd II p. 666 (a. 1492) : ad gremium s. matris Ecclesie et ad eius unitatem salubriter e-tam mulierem haereticam.
N. locut.
in abyssum oblivionis
popadać w zapomnienie; oblivioni dari
KodMp II p. 24 (a. 1210) : omnia mundana in abyssum obliuionis e-untur (cf. KodPol I p. 21, a. 1212 et DŁUG. LibBen III p. 87).
2.
toczyć pod górę; in altum volvere (tantummodo in imagine, semel saec. XVI).
3.
(de hominibus) pass. postępować naprzód; procedere, progredi.
4.
refl. (de fluminibus) płynąć,wypływać; profluere, effluere.
Constr.
a.
sq.
de:
DŁUG. Hist. I p. 11 : Odra ... e-ns autem se de lacu ... in Oceanum ... illabitur.b. sq. ex:
MIECH. Chr. p. 4 : Odra ... e lacu sese e-ns in mare Balteum labitur.
B.
transl. (de tempore et eis, quae in tempore fiunt) upływać, mijać, kończyć się; praeterire, elabi, absolvi.
Dicitur praec.
de
diebus, annis, sim., sed etiam de libertate
(i. annis libertatis
DyplMog
p. 31, a. 1288
;
KodMp II
p. 238
et saepius; item de annis libertatis:
KodMp III
p. 21, a. 1336,
et saepius), de
termino iudicii (
ArPrawn VIII
p. 69, a. 1397)
.
Additur
circulariter (
PommUrk V
p. 208, a. 1315)
,
retro (
DokMp I
p. 4, a. 1257).
Constr.
a. sq. ab:
KodMp I p. 160 (a. 1299) : cum a presentj tempore sedecim annj fuerint e-tj.
SSrSil VI p. 112 (a. 1432) : damus... salvum ... conductum a data presencium per quinque dies ordinarie et integre evulsos.b. sq. post :
MPH II p. 862 (saec. XIV- XV) : post mortem Lodowici quinque aut sex annis e-tis.
III.
A.
propr. otwierać; aperire (v.
gr.
sepulchrum).
B.
transl.
1.
otwierać celem przeczytania, (stąd) czytać, wertować; aperire legendi causa, (inde) legere assidue.
2.
wykładać, opowiadać;
exponere, enarrare.
Additur
longo textu (
DECIUS fol. B 4b
).
3.
secum
et abs. : zastanawiać się, rozważać; secum meditari, animo versare.
Additur
hac atque illae (
CRIC.
in
Tom. X
p. 85, a. 1528).
IV.
(confunditur c. voce devolvendi) przypadać w udziale; obvenire
AGZ V p. 19 (a. 1379) : ab omnibus ... dacionibus ... et angariis ... pro tempore nominatis et in posterum ... nominandis seu constitutis et e-tis.