- F.
- Th.
- Bl.
- S.
- Dc.
- L.
I.
A.
propr. pragnienie, żądza, tęsknota (za czymś);
cupiditas,voluntas, studium.
Additur
animi (
KodKKr I
p. 210, a. 1338
;
StPPP VII
p. 565, a. 1501)
;, cordis (e
Vlg.
Ps. 80, 13 et alibi
Lites II
p. 368,
a. 1343
et saepius), mentis (
FormJ
p. 4
;
WROCŁ. Dial. fol. a VIa).
;
Dicitur
ardens (
VHedv
p. 638
et saepius;
cf. Th. V 1, 701, 39), fervidum (
*Lites II
p. 122, a. 1337
;
KodMp IV
p. 303, a. 1435)
intensum (
ArPrawn V
p. 79, a. 1433
;
*CodEp III
p. 153, a. 1471)
, intimum (
PrzywKr
p. 14,
a. 1395)
, sitibundum (
CRIC.
p. 183
)
, summum (
CodEp III
p. 498, a. 1410
;
ib.II
p. 257, a. 1431)
,
item devotum (
KodPol I
p. 5, a. 1152—1153
;
KodMp II
p. 1, a. 1153)
, pium (
AKapSąd II
p. 296, a. 1480).
N. phil.
spirituale (
MATTH. Dial. fol. c VIIIa)
, naturale (
KomPolit
p. 184,
a. 1410
et saepius).
N. locut.
nutantia desideria trahere
być niezdecydowanym; haesitare (
DŁUG. Op.
p. 15
:
distentum ambigua colluctatione de ineundo vitae genere et nutantia trahentem d-a).
2.
życzenie, prośba; preces, votum.
N. formulas salutationis in litterarum initiis obvias
PommUrkV p. 126 (a. 1313) : universis Christi fidelibus... salutem et d-um omnis boni.
KodWp III p. 301 (a. 1367) : salutis incremento cum efficaci d-o premissis.Ad 1—2 :iuncturae selectae α. desiderii (alicui) esse ( CodVit p. 606, a. 1423 et saepius; cf. Th. V 1, 699, 55). Simili sensu in desiderio versari ( DŁUG. Hist. II p. 40 ). β. desiderium capere ( Tom. V p. 348, a. 1521 ; cf. Th. V 1, 700, 10 sq. ). Simili sensu nutrire ( DŁUG. Op. p. 616 ) , trahere (cf. et ib. p. 15 ), in desiderium exardescere ( ib. p. 57 ). γ. desiderio (-iis) desiderare (e Vlg. Luc. 22, 15 BRUNO Pass. p. 211 et saepius), cupere ( StSyn III p. 42 ; PrzywKr p. 14, a. 1395 ;; cf. Th. V 1, 701, 17), optare ( CodEp III p. 498, a. 1410 ; item in desideriis : CodVit p. 657, a. 1424) , pendere ( Inst. p. 112 ) , in desideriis obtinere :
ArPrawn I p. 211(a. fere 1438): mandantes seriose et districte in d-iis optinentes, quatinus etc.
KodWp V p. 238 (a. 1414) : obnixe petimus in d-ijs obtinentes, quatenus etc.Ita saepius. δ. desiderio suo perfungi ( DŁUG. Op. p. 286 ).
Opp.
frustrari (
ChrPP
p. 456
)
, in desiderio fraudari (
DŁUG. LibBen III
p. 25,
cf.
Vlg.
Ps. 77, 30). ε. alicuius desideria prosequi (
PommUrk IV
p. 94, a. 1303)
.
Simili sensu
desideriis accedere (
KADŁUB.
p. 35
)
, in desideria currere (
CorpJP III
p. 619,
a. 1521
;
Tom. X
p. 338, a. 1528)
.
3.
potrzeba (naturalna); necessitas
(v.
gr. cibi et potus).
N. locut.
desideria corporis facere:
MARTIN. OP. Chr. p. 68 : propter frigus ... corpora nostra nullum dolorem sentiunt ... d-a corporis non facimus, sed omnia per patientiam supportamus.Praec. carnis, carnale et abs. : pociąg fizyczny, pożądanie, żądza; cupiditas,libido. Glossa Pol.
RFil XXIV p. 359 (a. 1446) : in d-a ... «w zodlywosczy».
Locut.
in passiones desideriorum demergi (DŁUG. Op. p. 51, cf. Vlg. 1 Pet. 2, 11).
Constr. ad 1—3
: a.
sq.
gen.
(subi.
vel
obi.
).
b.
sq.
ad :
JAC. PAR. Tract. fol. B VIIIa : quanto intensius est alicuius d-um ad rem, tanto maior est poena.
ArHist V p. 158 (a. 1475) : ipsa Elisabeth ... nullum affectum neque d-um habuit ad ipsum Johannem.
Tom. I p. 50 (a. 1509) : d-um ad eam opportunam contra hostes ... actionem.c. sq. de :
CodEp III p. 111 (a. 1461) : si eorum d-iis de prelatis preficiendis non satisfieret.d. sq. in c. abl.
GŁOG. Alex. II fol. m Ib : amor et d-um in bono hoc semper crescit.e. sq. inf.
DŁUG. Op. p. 17 : magno d-o delitescere in quiete flagraverit.
CRIC. p. 183 : sitibundo d-o exarsit videre, ubi positus erat Dominus.
Tom. V p. 348 (a. 1521) : subditus noster ... d-um cepit tue sinceritati servire in equis.f. sq. enunt. fin.
StPPP VII p. 565 (a. 1501) : eo animi d-o, ut nobis seruiret.
4.
gorliwość, zapał,staranie; diligentia,ardor, studium
PommUrk II p. 531 (a. 1284): ·illam ecclesiam ... ampliori d-o prosequi nos oportet.
KodUJ I p. 191 (a. 1439) : libros... ingenti d-o magnisque sumptibus mediantibus comparatos.
DŁUG. LibBen III p. 135 (diploma a. 1449) : officia pietatis sibi invicem sancto quodam d-o invidere.
B.
meton. przedmiot pragnień,rzecz upragniona;
id, quod desideratur. Simili sensu per abundantiam
desiderii (-orum) vota :
CodVit p. 375 (a. 1416) : salutem et d-orum vota semper contemplari.
IANIC. p. 6, v. 72 : te d-ii vota tenere tui.
N.
caelestia
szczęście wieczne; beatitudo aeterna
AKapSąd II p. 321 (a. 1489) : d-orum celestium construere fundamenta.
II.
1.
. de rebus: brak,niedostatek; defectus,
inopia.
Dicitur phil.
appetitus desiderii
(opp.
complacentiae :
ExPhys fol. f IIIa
). 2
de hominibus: tęsknota za kimś,żal z powodu nieobecności lub straty; libido absentem videndi,luctus aliquo
amisso.Occ. strata; damnum
DŁUG. Hist. I p. 286 : hostium stragem parvo suorum dispendio et d-o effecerunt.