- F.
- Th.
- Bl.
- S.
- Dc.
- L.
- A.
- N.
I.
propr.
1.
wskazywać, pokazywać; indicare,
monstrare.
Additur
manu (
DŁUG. Hist. IV
p. 523
).
2.
oznaczać,naznaczać; distinguere, notare,
v.
gr.
signis metalibus
(limites
CodVit
p. 770, a. 1427).
Occ. ozdabiać; ornare
CodSil X p. 216 (a. 1369) : clipeus castro cum tribus sculptis turribus d-tus.
3.
przedstawiać (w formie plastycznej), wyobrażać; effingere, depingere, repraesentare.
Additur
pictoris artificio (
ArHistIII
p. 349, a. 1481).
Occ.
de ipsa imagine
* KodMp III p. 55 (a. 1345) : ymagines... Beatam Virginem et sanctum Iohannem d-bant.
ArPrawn I p. 25 (a. fere 1400) : clenodium (i. insigne nobilium ) ... lapidem molarem cum instrumento «paprzicza» wlgariter dicto d-re.
II.
transl.
A.
1.
wyznaczać, określać, ustalać;
statuere, constituere, praescribere,
v.
gr. horam capitulo celebrando (
ArPrawn I
p. 341, a. 1565)
.
N.
legem :
MARTIN. OP. Chr. p. 118 : lex ... erat antiquitus d-ta, ne etc.(cf. Th. V 1,718, 3) . Saepius part. perf. loco adi. : wyznaczony, określony; statutus, v. gr. dies ( DŁUG. LibBen I p. 8 et saepius), locus (syn. certus: AKapSąd III p. 132, a. 1509).
N. constr. sq.
pro :
AKapSąd III p. 105 (a. 1506) : ad testudinem pro loco capitulari d-tam.Cf. Th. V 1, 720, 33 sqq.
2.
aliquem
powołać (do jakiejś funkcji) mianować, wybierać; creare,
eligere.
Constr.
a.
sq.
dupl.
acc.
b.
sq.
ad. c.
sq.
enunt.
fin.
HUSSOW. p. 8, v. 5 : tua te virtus d-at, ut etc.
3.
alicui
przyznać;
tribuere.
Additur
testamentaliter (pro aliqua re:
AKapSąd III
p. 170, a. 1513)
.
B.
1.
wskazywać na coś, świadczyć o czymś;
indicare, significare.
Occ. zapowiadać; portendere
DŁUG. Hist. I p. 332 : cometes... mala... d-ns.Cf. Th. V 1, 718, 17 sqq.
2.
podawać,wymieniać, przedstawiać (w mowie lub piśmie); verbis vel scripto exprimere. Part.
perf. wymieniony; iam dictus
ModlWW p. 32 : sub planta pedis tui caput serpentis odiosi contriuisti et ut acies ordinata d-te bestie potestatem ... recipisti B. V. Maria.
Praec.
α. nomine
nazywać;
nominare.
β. alicui
donieść; nuntiare
Tom. X p. 159 (a. 1528) : cum ... mihi d-retur, quod nec confessus esset nec Corpori Dominico communicasset.
3.
phil.
oznaczyć; significare
BYSTRZ. AnalPr fol. e IIIa : dici de omni d-at predicatum inesse de necessitate cuilibet, de quo dicitur predicatum.
GŁOG. Anal. fol. 10a : affirmatio ... d-at esse, negatio non esse.
Distinguitur
concretive (in concreto) ,opp.
abstractive (in abstracto)
BYSTRZ. Log. fol. c IVb : tam prima intentio quam secunda possunt duppliciter d-ri; vno modo abstractiue, alio modo concretiue.Ib.
infra prima intentio in abstracto d-ta est primarius conceptus vel prima intentio, quam habemus de re, intelligendo ipsam absolute.
Ib. fol. g VIIb : pars d-ta per modum totius in concreto ... predicatur de suo toto.Ita passim.
Item
materialiter (
GŁOG. Anim. fol. D VIIIb).
Constr.
ad 1—3:
indicatur quid
a.
sq.
acc.
b.
sq.
acc.
c . inf.
c.
sq.
quod
cf.
d.
sq.
enunt.
interrog. indicatur quomodo
a.
sq.
in
c.
abl.
KH XLIX p. 114 (a. 1467) : singula ... in privilegio d-ta et expressa.
GŁOG. Phys. fol. A 3a : in exteriori ... corporis dispositione eorum, que intus sunt, d-antur proprietates.Ita saepius. Cf. Th. V 1, 718, 18 sqq. b. sq. per :
GŁOG. Phys. fol. b Ia : tertius digitus dicitur medius vel impudicus, quia per eum probra d-amus.
GOST. Th. fol. i VIb : nec possumus d-re materiam per priuationem.Ita saepius.
N.
aliquem per mores
scharakteryzować; mores atque indolem alicuius describere
CRIC. p. 285 : quos nemo per mores... in priore dialogo d-vit.
c.
czynić,sprawiać; facere, committere (in malam partem, saec. XVI).
III.
singularia
1.
uznawać; putare
CRIC. p. 189, v. 14: altius ... figens animum memorandaque plurima d-ns.
2.
dotyczyć, odnosić się; spectare ad aliquid
AKapSąd II p. 63 (a. 1425) : responsa ... vix minimam partem legacionum nostrarum d-runt.