- F.
- Th.
- Bl.
- S.
- Dc.
- B.
- BJ.
- A.
- N.
I.
1.
propr.
a.
przeciwne zdanie, to co ktoś mówi inaczej, odwrotnie; id quod contra dicitur,sententia contraria.
b.
sprzeciw, sprzeciwianie się; actus contradicendi, oblocutio, dissensio.
Praec.
iur. t. t. zaprzeczenie temu, jakoby żądanie powoda było w całości lub w części uzasadnione; sententia, qua citatus actoris postulata vel omnino vel ex parte irrita esse declarat
(ad rem
cf.
O.
Balzer, Przewód sądowy polski
p.
129, 132)
KsgŁawKr p. 135 (a. 1375) : bona omnia ... ad ipsius amicos devolvere debebunt ... c-e qualibet partis alte rius cessante.
KodWp III p. 616 (a. 1390) : renunciantes ... excepcionibus, c-bus doli et mali quibuscunque, per quod presens privilegium viciari poterit vel infringi.Ita saepissime.
Syn.
et iuxta posita
difficultas (
ArHist VIII
p. 376,
a. 1505)
, impedimentum (
APozn I
p. 15, a. 1435
et saepius), obstaculum (
KodMp IV
p. 164,
a. 1418).
N. locut.
α. sine (absque) ulla (aliqua, qualibet, quacumque, omni) contradictione (
KodPol I
p. 5, a. 1153
et saepissime.
N. sq. gen.
KsgKaz p. 371, a. 1398 : debet dare I fertonem sine c-e ullorum verborum).
Item
sine contradictionis obstaculo (
*Lites II
p. 432, a. 1404)
.
β. contradictione proculmota (
StPPP VIII
p. 361,
a. 1390)
, quiescente et amota (
KsgŁawKr
p. 168,
a. 1391)
, exclusa (
ib.
p. 313, a. 1397)
, segregata (
KodMp IV
p. 73, a. 1400)
, semota (
TArch
p. 30, a. 1409).
γ. contradictione non obstante (
StPPP III
p. 37, a. 1423—1532
et saepius), cessante (
sq.)
δ. defectus contradictionis (
ZabDziej III
p. 33, a. 1490
et saepius).
2.
spór sądowy; lis coram iudice acta
StPPP II p. 899 (a. 1494) : habent terminum ... iuxta concitecionem ad satisfaciendum et c-em alias «sporą» in actis presentibus contentam.
Ib. p. 918 (a. 1496) : domine iudex, non intrando c-em, alias «nye wsthyempuyącz w przyę», peto decerni euasionem.
3.
zakaz; interdictum
AGZ XV p. 307 (a. 1493) : patraverunt penas regales ... ex quo ultra c-em ministerialis sua frumenta vendiderunt.
II.
log.
t.t. sprzeczność;
oppositio.
a.
o pojęciach;
de notionibus
GŁOG. Porph. fol. s IIIb : Arestotiles ... dicit: c-o est affirmatio vel negatio opposite, vt 'sedere' et 'non sedere'.
BYSTRZ. Log. fol. s IVa : c-o est inter res significatas per contradictoria.Ita saepius.
b.
o zdaniach,
zwł. w tzw. kwadracie logicznym; de propositionibus,
praec. de eis, quae sibi in quadrato logico, quod vocatur, decussatim opponuntur
GŁOG. Anal. fol. 30b : propositio ... dyalectica indifferenter recipit quamlibet partem c-is.
Id. Hisp. fol. 23b : non est verius dare c-em nisi negationem preponere toti propositioni.Ita saepissime. Distinguitur apparens ( BYSTRZ. Elench. fol. r VIIb) , diminuta ( ib. fol. s Ia ).