- F.
- Th. (s.
- v.
- bonus),
- Bl.
- S.
- Dc.
- H.
- N.
I.
abstr.
1.
dobro jako wartość moralna, uczciwość, cnota; virtus,
honestas, iustitia, probitas.
N.
glossam
Pol.
RFil XXV p. 152 (a. 1450) : propter assistendam omnis b-i «dia gymyenyą cznothi».
Additur
gen. explicativus,
v. gr.
oboedientiae; pudicitiae;
virtutis (
ZABOR.
p. 31
;
HUSSOW.
p. 99, v. 10
)
;vel
adi.
nuptiale (
DŁUG. Hist. IV
p. 325
).
N. per
metonymiam
StPPP XI p. 188 (a. 1438) : ego nichil scio ... de ipso nisi omne b-um et omnem amiciciam.
Ib. p. 244 (a. 1462) : nullam culpam habet contra eum, sed omne b-um et honestum.Cf. AKapSąd III p. 147 (a. 1510) ; ZabDziej I p. 78 (a. 1466) .
N.
locut.
α.
in bono
w dobrym znaczeniu;
in bonam partem
GŁOG. Alex. I fol. 180b : adversus vox quandoque sumitur in b-o ... quandoque ... in malo.
Id. Phys. fol. B 4a: siue in b-o vel malo illa significatio fuerit.Item: w dobrym celu, zamiarze; bona mente, bono consilio
*MPH II p. 89 (Herbord): episcopus ... sentiens, quia in b-o veniunt ... blandis mulcet alloquiis.
GŁOG. Alex. I fol. 103b : consumare est finire, perficere, seu in b-o expendere.
β.
cum omni bono
to dobrze; bene est
PommUrk VI p. 420 (a. 1309) : si socii poterint hos discordes concordare, cum omni b-o, sin autem, ad perfectum ostendentur.
γ.
propter (ob) bonum pacis
dla świętego spokoju;
pacis quietisque servandae
gratia
KodMp II p. 34 (a. 1227) : procurator propter b-um pacis per transaccionem seu compositionem ... finem cause imposuit.
KodWp II p. 169 (a. 1299) : de solo Dobrow ... archiepiscopus et capitulum ... militi ... propter Deum et b-um pacis ... cesserunt.
KodMp IV p. 464 (a. 1447) : expensas factas ob b-um pacis amplectandum hincinde compensamus.Ita saepius.
Item
pro bono pacis:
KsgHenr p. 31 : pro b-o pacis et de sua bona voluntate.
DŁUG. Hist. V p. 429 : Casimirus offerebat se ... terram Wissnensem pro b-o pacis ducibus Masoviae ... donaturum.
δ.
aliquid boni consulere
przyjąć coś w dobrej myśli; in bonam partem
accipere.
N.
constr. sq.
quod :
Dogiel IV p. 256 (a. 1529) : b-i consulere dignetur eius Illustritas, quod etc.
Simili sensu
in bono credere
*CodVit p. 998 (a. 1409) : istud sibi Wytaudo credebatur in b-o et ipsum ad Prussiam cum multis ducibus ...humiliter susceperunt.
2.
phil.
t. t. dobro jako jeden z transcendentaliów; entis
qualitas transcendentalis
GŁOG. Hisp. fol. 117b : ens et b-um conuertuntur ... omne enim ens est unum aliquid et b-um.
Distinguitur
arduum (
GŁOG. Anim.
fol. 71a
;
ib.
fol. 182a
),
; concupiscibile (
ib.
fol. 71a
),
delectabile (
ib.
fol. 14b
et
fol. 182a),
honestum (
ib.
fol. 14b
),
honorabile (ib.
),laudabile
(ib.
), utile (ib.
)
cf.
s.
vv.
3.
korzyść, pomyślność, szczęście; res
secundae, salus, felicitas.
Saepius
commune (
Lites I
p. 431, a.
1325
et saepius).
N. formulam
salutationis
gratiam, favorem et omne bonum (
KodMp IV
p. 35, a.
1391
et saepius).
Cf.
MELIUS.
4.
dobroć, tj. wartość jakiegoś
przedmiotu; valor, pretium
MARTIN. OP. Serm. fol. 212a : fatuus est, qui b-um et robur suae habitationis delere molitur.
ARect II p. 46 (a. 1538) : res cuiuscunque b-i et speciei.
II.
concr.
1.
dobrodziejstwo, łaska;
bonum opus, beneficium
CodSil(M) p. 44 (a. 1147) : si abbas Clarevallensis ... hoc b-um facere posset.
KodMp II p. 16 (a. 1198) : omne b-um in commune deductum pulcrius elucescit.
StSyn III p. 10 (a. 1320) : b-um gracie Corporis et Sangwinis Ihesu Christi.
2.
dobro, rzecz przedstawiająca pewną wartość; res
quae aliquo valore est.
N.
glossam
Pol.
RFil XXII p. 16 (a. 1466) : perdulce b-um «nasloczssa rzecz».
N.
fortuita :
AGZ III p. 18 (a. 1358) : civitas ... Cracouiensis in b-is fortuitis ceteris videatur preminere.Cf. BONA III.