- F.
 - Th.
 - Bl.
 - S.
 - Dc.
 - B.
 - BJ.
 - H.
 - N.
 
               [ 
               generis 
               n.
               
                  
                      *KodUJ I 
                     
                     p. 9 (a.
                        1364) 
                  : 
                  per hoc autem articulum positum circa finem earundem litterarum.] 
               
            
            
                  N.  vocis
                     explicationem 
                                        
               
                
               
                                    
            GŁOG. Alex. I fol. 8b : a-us est aequivocum, vnde: ... a-us color est(cf. IV), breue membrum (cf. 1), dictio Greca (?), a-us numerus per denos multiplicatus (?), momentum (cf. II), genus (V), a-us pressura (ΙΙβ) vocatur.
               I. 
               członek ciała, zwł. palec (lub jego
                  człon); 
                  membrum corporis, praec. 
                  digitus, etiam digiti
                     particula.
               
               
            
                      N.  in
                     imagine 
                                            
               
                  
                   articulum coertionis interponere :
                                        DŁUG. Hist. II p. 66 : Boleslaus ... dissimulationis tepore in tam ... enormi facinore usus, ubi districtissimae coertionis a-um ... conveniebat interponi etc.
                     Item sensu latiore: 
                      
                   
                                            
               
                  
                  kawałek, cząstka; 
                     segmentum, particula
                  
                                        DŁUG. Hist. I p. 161 : corpus beati Adalberti ... nullum paene pondus habens exiguissimo argenti responderet a-o.
                     N. 
                   
                                            
            
                  
                   lineae consanguineitatis  
                  stopień; 
                     
                        i. q. gradus 
                  
                                        KsgŁawKr p. 109 (a. 1374) : uno a-o linee consanguineitatis propinquiorem se ostendit.
               II. 
                temporis  
               et
                abs. 
               :
               okres czasu, moment, chwila; 
                  temporis spatium vel
                     punctum.
               
               
            Additur
                        gen. , v.
                      gr.  
                                            
               
                  
                  captivitatis ( 
                     
                        DŁUG. Op. 
                        p. 588
                        ) 
                   , comestionis ( 
                     
                        DŁUG. Hist. III 
                        p. 92
                        ) 
                   , passionis ( 
                     
                        *MPH II 
                        
                        p. 78,
                        Herbord), 
                   tribulationis ( 
                     
                        ArHist XII 
                        p. 310, 
                         saec. XIV-XV) 
                   , mortis ( 
                     
                        BRUNO Qfr. 
                        p. 400 
                        
                        
                      
                  
                  et saepissime). 
               
                                        
                     N.  
                   
                                            
                  
                  
                                        
            
                     α. 
                      diei  
                     początek dnia; 
                         i. q.
                        initium
                     
                  GLb p. 9 : a-us diei, initium, «na swytanyv».
                     β. 
                     c. 
                      adi. 
                     ,
                      v. 
                      gr. ater, periculosus, extremus vitae ( 
                        
                           DŁUG. Op. 
                           p. 588 
                           
                         
                     
                     et saepius). 
                     
               Item
                              abs.  
                           sensu praegnanti:  
                                                        
                  
                        
                        niebezpieczeństwo; 
                           periculum, discrimen
                        
                                                    StPPP II p. 523 (a. 1443) : in magna necessitate rei publice a-o.
               III. 
               
            
                  A. 
                  iur. 
                   t. t. 
                  
               
                     1. 
                     artykuł, paragraf, punkt; 
                        caput legis,
                           asseveratio, condicio.
                     
                     
                  
                           
                              Syn. 
                         
                                                    
                     
                         condicio ( 
                           
                              PP II 
                              p. 110, a.
                                 1450) 
                         , positio ( 
                           
                              ArPrawn I 
                                 
                                 
                              
                              p. 14, saec.
                                 XV).  
                        
                     
                                                
                           Definitur  
                         
                                                    
                        
                        
                                                
                     
                           α. 
                           gen. 
                            v. 
                            gr.
                            libertatis (libertationum) 
                           
                     KodPol I p. 91 (a. 1271) : si ... in aliquibus ... libertatis a-is fuerit dubitatum, ad predicte civitatis privilegium recurratur.
DŁUG. LibBen I p. 295 : isti sunt a-i libertacionum et excepcionum in privilegio ... Vladislai regis.
                           Item 
                         
                                                    
                     
                         condicionis ( 
                           
                              PommUrk II 
                              p. 512, 
                               a. 1283).  
                        
                        
                                                
                           β. 
                           adi. 
                            v. 
                            gr. additionalis ( 
                              
                                 ZabDziej III
                                       
                                 
                                 p. 152,
                                    a. 1491) 
                            , elisivus ( 
                              
                                 AKapSąd II 
                                 p. 115, 
                                  a. 1439).  
                           
                        
                     
                           N. 
                         
                                                    
                     
                        
                         Parisiensis  
                        jedna z 219 tez potępionych w r. 1277 w
                           Paryżu;  una e 219 philosophorum
                              sententiis
                              Parisiis
                              a.  1277 damnatis atque reiectis 
                        
                                                GŁOG. Anim. fol 28a: dicit ... a-us Parisiensis: dicere humanitatem formam rationis tantum et non rei error est.Cf. ib. fol. 139a .
                           N.
                               constr. sq.  
                           
                         
                                                    
                     
                        
                        de :
                                                AKapSąd III p. 94 (a. 1502) : super a-o de dispersione Hostiarum consecratarum.
                           N.
                               locut. 
                                                    
                     
                        
                         in articulos ponere  
                        ująć w formę artykułów; 
                           articulis includere 
                        
                                                LhnUrk II p. 598 (a. 1453) : obediencie iuramentum ... in a-os ponere volumus.
                           Inde  
                         
                                                    
                        
                     
                                                
                  
                     2. 
                     konkretne przestępstwo;  causa, crimen 
                     
                     
                  StPPP VIII p. 947 (a. 1400) : castellanum Cracoviensem locumtenentem regis in quibusdam a-is regalibus.
VL p. 78 (a. 1420) : capitanei ... non debeant alias causas praeter infra scriptos a-os judicare, scilicet: pro violentia faeminarum, pro depraedatione stratae publicae, pro incendio et immissione ignis, pro violenta domiciliorum invasione.Cf. ArPrawn VI p. 136 .
                     3. 
                     pl. 
                      
                     
               
                        a. 
                        akt urzędowy ujęty w formę artykułów; litterae publicae in capita
                           et actiones singulas disiunctae 
                        
                        
                     Lites I p. 10 (a. 1320) : dantes eisdem procuratoribus ... a-os et posiciones faciendum et ad eas; respondendum.Praec. pisemne przedstawienie sądowi swego stanowiska w formie artykułów; argumenta per articulos conscripta, quae a partibus iudici proponuntur
Lites II p. 194 (a. 1412) : posiciones et a-os ... do, produco et exhibeo contra et adversus dictos ... adversarios.
AKapSąd II p. 15 (a. 1415) : detulit ... presbiterum ... super blasphemia et dabit a-os conscriptos et probabit eosdem.
StPPP IX p. 17 (a. 1418) : posuit testimoniale super causam et a-os super Michaelem.
                              N.  locut.  
                                                        
                     
                           
                           articulos ex officio proponere, alicui  
                           vel
                            contra aliquem dare, obicere, producere:
                                 
                            
                           
                                                    AKapSąd III p. 230 (a. 1430) : citatus ... super a-is ex officio sibi dandis.
Ib. p. 231 (a. 1430) : iuravit de ... respondendo a-is ex officio obiectis sibi.
Ib. p. 92 (a. 1502) : ex deposicionibus testium coram nobis inductorum ... super a-is ex officio nostro contra ... Iacobum productis ... evidenter comperimus.Ita ib. saepissime. Cf. ARTICULATIO II.
                        b. 
                        ustawa;  statutum 
                        
                  JusPol p. 361 (a. 1501) : a-os omnes et singulos infrascriptos... approbare... statuimus.
                  B. 
                  eccl. 
                   pl. 
                   
                  fidei  
                  arty
                     
                     kuły wiary;  doctrinae Christianae capita
                  
            StSyn III p. 27 : licet omnes Christiani a-os sue fidei videlicet Christiane scire debeant.
DŁUG. Hist. III p. 460 : Lithuaniae duces ... in fide catholica et eius a-is ad liquidum edocti,item haereticus:
AKapSąd III p. 224 (a. 1424) : nisi compertus esset expost in aliquo heretico a-o.
Ib. p. 266 (a. 1499) : invenimus ipsum Adam nonnullos hereticos a-os et erroneos ... tenuisse.
               IV. 
               
                  rhet. 
                  asyndetyczne połączenie szeregu wyrazów lub członów zdania;  demptis coniuctionibus
                     dissoluta oratio 
               
            StPPP X p. 9 (a. 1425) : sequitur alter color, qui dicitur a-us, et est multarum diccionum sublatis coniunccionibus posicio.Ib.
p. 47 : colores verborum sunt triginta sex ...: exclamacio ... ratiocinacio ... membrum, a-us, continuatio.
                     Simili sensu 
                   
                                            
            
                  
                   puncti :
                                        GŁOG. Don. fol. I8a : et dimittitur ibi coniunctio causa brevitatis per unum colorem rhetoricalem, qui dicitur a-us puncti.
               V. 
               
                  gramm. rodzajnik; 
                  particula, qua genus substantivi
                  designatur
               
            GŁOG. Alex. I fol. 93a : vnde dicitur promiscuum genus, quod sub vno a-o vtrumque sexum denotat quasi commixtum.Cf. Th. II 695,56 sqq. et ARTICULARIS II.
               VI. 
               singulare: wybieg, pozór; 
                  species, simulatio, callidum consilium 
               
         KodPol III p. 360 (a. 1397) : dolo, excusatione, dilacione et a-is quibuslibet procul motis.
APozn I p. 179 (a. 1452) : summisit se presenti scripto hec ipsis ... quovis a-o sinistro obesse.Cf. ARS I 1 a ARTIFICIUM II.