Ogólne
Pełne hasło
Więcej

EXSTRUO

Gramatyka
  • Formyexstruo, extruo
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ere, -xi, -ctum
Znaczenia
  • I. propr.
    • 1. budować, odbudować, wznosić, założyć
      • α.
      • β.
    • 2. singulare: zburzyć
  • II. transl. transl. knuć, przygotowywać (zasadzkę)

Pełne hasło

EXSTRUO s. EXTRUO, -ere, -xi, -ctum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • A.
I. propr.
1. budować, odbudować, wznosić, założyć; (ex)aedificare, erigere, condere. Praeter aedificia etiam eorum partes, v. gr. fenestram ( KsgŁawKr p. 254, a. 1394).
Item
aggerem ( DŁUG. Hist. III p. 144 ) , focum, ignem ( ib. I p. 453 et saepius), fontem ( Tom. XIV p. 811, a. 1532) , fossam ( DŁUG. Hist. IV p. 607 ) , mineram (i. salis fodinam CracArt II p. 125, a. 1515) , molam, molendinum ( KodKKr I p. 45, a. 1253 ; ArHist X p. 26, a. 1534) , organum ( AKapSąd II p. 853, a. 1528) , piscinam ( PP II p. 62, a. 1450 et saepius), saepem ( StPPP XII p. 562, a. 1536) . Adduntur locut. adv. ad plenum ( AKapSąd III p. 226, a. 1428) , a fundamentis ( KodPol I p. 64, a. 1210). Occ. zabudować; i. q. aedificiis complere ( Dogiel IV p. 285, a. 1532). Per imaginem robur allegationis ( KADŁUB. p. 94 ) , gradum favoris ( DŁUG. Hist. I p. 386 : Myeczslaus dux ... donis naturalibus gratuitis et acquisitis ... sibi in Wladislai regis ... favoris gradum e-erat). Etiam domicilium in pectore ( id. Op. p. 36 ).
N.
sensu latiore: urządzać; (in)struere
α. convivium ( id. Hist. I p. 113 ), mensam ( CRIC. p. 71, v. 245 ).
β. laneum agri ( AKapSąd III p. 345, a. 1525) .
Constr.
a. abs. b. sq. acc. c. sq. abl. d. sq. ab. e. sq. in c. acc. vel c. abl.
2. singulare: zburzyć; destruere
ArHist X p. 363 (a. 1507) : canonici decreverunt ... quod quilibet domus (acc. ) in praestimoniis ruinosas sub poena privationis villae et ascensus in optando e-ret et modo debito ... reformaret et aedificaret, quoniam propter incuriam aliquorum desertantur praedia.
II. transl. knuć, przygotowywać (zasadzkę); (insidias) alicui parare, machinari
DŁUG. Hist. I p. 445 : Sbigneus ... per fraudes et dolos capitales insidias non desinebat e-re Boleslao.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)