Ogólne
Pełne hasło
Więcej

EXASPERO

Gramatyka
  • Formyexaspero, exasperatus, exasperatus
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -are, -avi, -atum -a, -um -a, -um
  • Część mowyprzymiotnikprzymiotnik
Znaczenia
  • I.
  • II. transl.
    • A.
      • 1. concr.+ vulnus, ulcusrozjątrzyć
      • 2. abstr.+ dolorem, hostilitatem, supplicium). bello). abstr. obostrzyć, spotęgować (karę, ból)wzmagać się, przybierać na sile
    • B.
      • 1. rozgniewać, rozdrażnić, zasmucić
        • α.
        • β.
      • 2. rzucać obelgi, wymyślać komuś

Pełne hasło

EXASPERO, -are, -avi, -atum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
I.
propr. part. perf. loco
adi. exasperatus,, -a, -um ozdobiony (sterczącym elementem); signo quodam exstante exornatus
CodEp I 2, p. 162 (a. 1455) : galea cornibus e-ta.
DŁUG. Hist. IV p. 39 : capite diademate adornato, cornibus ... e-to.
Cf. Th. V 2,1186,35.
II. transl.
A. res
1. concr. vulnus, ulcus sim. rozjątrzyć; exacerbare.
2. abstr. obostrzyć, spotęgować (karę, ból); amplificare, augere (v. gr. dolorem, hostilitatem, supplicium). Pass. wzmagać się, przybierać na sile; augeri, crescere(v. gr. de bello). Occ. simili sensu intrans.
AKapSąd III p. 333 (a. 1513) : nuper peste e-nte.
B. animantes
1. rozgniewać, rozdrażnić, zasmucić; ad iram provocare, irritare, moerore affligere.
N. locut.
α. in ampliorem indignationem ( DŁUG. Hist. I p. 293 ).
β. ad vires (tigridem: KADŁUB. p. 216 ).
Part. perf. loco
adi. exasperatus,, -a, -um rozgniewany, zły; iratus (contra aliquem)
AKapSąd II p. 160 (a. 1449) : e-tum contra me gerunt animum.
Ib. III p. 357 (a. 1470) : hospes e-tus contra ... ministrum, cepit eum capilare, percutere.
2. rzucać obelgi, wymyślać komuś; contumeliis afficere, obiurgare
NIC. BŁ. Tract. fol. f Ib : sunt peccata venialia:... quotiens pauperem importune petentem quis e-at.
ConcPol IV p. 148 (a. 1435) : nonnulli predicatores ... semper e-ant aut satire nimis innittuntur plus quam oportet ... sine ordine hominum vicia remordentes.
N. locut.
con tumeliosa verba in faciem alicuius:
SSrSil VIII p. 224 (a. 1463) : episcopus... multa contumeliosa verba in faciem domini legati e-vit, et... plebi... illum odiosum redderet.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)