Ogólne
Pełne hasło
Więcej

DIU-2

Gramatyka
  • Formydiu, diutius, diutior, diutissime
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana
  • Część mowyprzysłówekprzysłówekprzymiotnik
Znaczenia
  • I.
    • A.
      • 1. długo, przez długi czas
        • a.
        • b.
        • c.
        • d. jak dawno?
        • e. + non diu (e Pol.) niedawno
        • f. + diu diuque bardzo długo
      • 2. od dawna, już dawno
    • B.
      • 1. już dawno, od dawna
        • b. i. q. diu
      • 2. dłuższy, zbyt długotrwały
    • C.
  • II.

Pełne hasło

2. DIU adv.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • L.
  • A.
I. de tempore
A.
1. długo, przez długi czas; multo tempore, per longum temporis spatium.
Iuncturae soilemniores
a. quam diu ( StPPP VIII p. 288, a. 1388).
b. tam diu ... quousque ( ArPrawn VIII p. 74, saec. XIV med. ; KodPol I p. 200, a. 1348 et vulgo; donec: PP III p. 21, a. 1431 ; ib. p. 26, a. 1432).
c. ita diu ( ArHist V p. 241, a. 1333 ; AGZ XIV p. 468, a. 1456 ; donec: KodKrak p. 588, a. 1460).
d. interrog. jak dawno? (e Pol. ?) quando?
AGZ XV p. 314 (a. 1493) : volo audire d-u facta est ista violencia.
e. non diu (e Pol. ) niedawno; pridem
ŹrWaw I p. 49 (a. 1476) : Martinum ... non d-u defunctum.
f. diu diuque bardzo długo; diutissime
Somm. p. 915 (a. 1290) : hinc inde foret d-u d-uque certatum.
2. od dawna, już dawno; i. q. dudum.
Simili sensu (e Pol. )
a diu :
CodVit p. 391 (a. 1417) : gravis inter Francie et Anglie regna gverrarum a d-u tempestas efferbuit.
KodLit p. 362 (a. 1431) : si uestra fraternitas hoc ipsum pretendit potencias uestras mouere ... prout de eo ... a d-u informauimus.
Ita vulgo saec. XV.
Item
a diu temporum :
CodEp III p. 221 (a. 1475) : quem ... a d-u temporum in ordine vestro bene meritum ... audivimus.
B. comp.
1. diutius adv. już dawno, od dawna; dudum, pridem
KodMp I p. 13 (a. 1212) : cum ... super his d-ius fuisset a partibus litigatum.
KodWp II p. 74 (a. 1293) : quam libertatem ville antique archiepiscopales ... d-ius optinere dinoscuntur.
Ita saepius usque ad saec. XV ex.
N. locut.
a. non diutius quam :
AKapSąd I p. 102 (a. 1504) : non d-ius ... quam per III dies et tot noctes,
b. abs. i. q. diu; długo
CodEp I p. 16 (a. 1447) : scisma hoc ... tam d-ius perduravit.
2. diutior adi. dłuższy, zbyt długotrwały; longior, nimium diutinus ( PrzMog p. 50 ) .
C. superl. diutissime (saec. XVI).
II.
de loco
quam diu (e Pol. jak długo) jak daleko; quam longe, quantum
TArch p. 25 (a. 1409) : habent facultatem faciendi tam late et longe, quam d-u mete se extendunt.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)