Ogólne
Pełne hasło
Więcej

DESPICIO

Gramatyka
  • Formydespicio, dispicio
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ere, -exi, -ctum
Znaczenia
  • I. propr. propr. patrzeć, spoglądać z góry

Pełne hasło

DESPICIO s. DISPICIO, -ere, -exi, -ctum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • A.
  • N.
[inf. perf. act. loco inf. fut. pass.
CodVit p. 430 (a. 1418) : magistro ... tales... vias obtuli concordie... ut eas nunquam per ipsum sperassem despexisse.
inf. fut. pass. loco inf. praes. pass.
DŁUG. Hist. I p. 236 : maiestas patri ... servata, contemptum et despectum iri in filio coepit.]
I. propr. patrzeć, spoglądać z góry; de superiore loco conspicere (saec. XV—XVI) .
N. constr. sq.
sub Conradus Celtes in
RFil IV p. 306 (saec. XV ex.ex) : ut populos canas, sub se d-unt quos rigidi poli.
Π. transl.
1. gardzić, lekceważyć, mieć za nic, nie dbać o coś; contemnere, parvi pendere, non curare,nullam rationem habere.
N. glossam Pol.
RFil XXIV p. 354 (a. 1446) : sexus femineus fuit d-tus vulg. «wszgardzona ... w ganbye byly».
Ib.XVI p. 340 (a. 1473) : d-it «ne naszrzy».
Constr.
a. sq. acc. b. sq. inf.
NIC. POL. p. 60, v. 23 : d-unt scire, uis celica quanta sit in re.
NIC. BŁ. Serm. I p. 93 : Christus caro de verbo, de Dei filio hominis filius fieri non d-xit.
Cf. Th. V 1, 747, 33 sqq. c. sq. dupl. acc.
COPERN. OpM p. 80 : tanta utilitate nos privatos d-ns (Gr. παρορών).
d. sq. ut fin.
NIC. BŁ. Serm. I p. 13 : qui Adam, vt paradisi accola fieret, d-xit, in terrae tugurium velut in vallem miseriae ... est collapsus.
e. sq. eo quod :
DŁUG. Hist. I p. 156 : quem prodeuntem Ruthenum utroque exercitu inspectante, eo quod staturae mediocris esset. Pyeczenyegus d-xit.
2. (confunditur c. v. dispicio) rozpatrzyć,rozpoznać,przyjrzeć się czemuś; perspicere,examinare, cognoscere aliquid
JusPol p. 414 (a. 1531) : ut consiliarii ... in conventum praesentem regni generalem omnia illa afferent, ut nos ea d-ntes, nostro et senatus... decreto, quae visa fuerint idonea ... approbemus et confirmemus.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)