Ogólne
Pełne hasło
Więcej

DECOCTIO

Gramatyka
  • Formydecoctio, decoccio
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -onis
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajżeński
Znaczenia
  • I. propr.
    • A. abstr.
      • 1. + Th. 197,22 gotowanie, warzenie, pieczenie, wypiekobowiązek feudalny warzenia piwa i miodu dla księcia i jego drużyny wypieczenie, upieczenie
      • 2.
        • a. warzenie solanki (celem otrzymania soli)
        • b. gotowanie mydła
      • 3. + nummorum prażenie monet (celem nadania im połysku)
    • B. + Th. purgamentorum argenti meton. wywar
  • I. transl. transl. spisek

Pełne hasło

DECOCTIO s. DECOCCIO, -onis f.
  • F.
  • Th. (rec.),
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • L.
  • A.
  • N.
I. propr.
A. abstr.
1. gotowanie, warzenie, pieczenie, wypiek; actus coquendi, assandi (cibos vel potus), coctura
NIC. BŁ. Serm. II p. 75 : homines ... infinita d-e frixorum et condimentorum genera excogitantes.
CALLIM. Greg. p. 68 : ut mellis, aquae, ignis ... modus (i. proportio ) d-is rationi consentiret.
StKapWł p. 154 (a. 1527) : lasti ... farinae secundum numerum d-is panum ... notari debent.
Cf. Th. V 1, 197,22 sqq. Occ. α. obowiązek feudalny warzenia piwa i miodu dla księcia i jego drużyny; iuris feodalis munus, quo coloni mel et cervisiam ad principis eiusque comitum usum coquere cogebantur DokKujMaz p. 185 (a. 1250) : a d-e et eueccione potus nostri et ab aliis ... seruitutibus ... debent esse inmunes coloni (cf. KodPol IIp. 601 ). Ad rem cf. K. Buczek, Łagiewniki, Język Polski XXXV 1956, p. 253 sqq. β. wypieczenie, upieczenie; coquendi effectus, decoctus
NIC. POL. p. 140, v. 8 : signum ... d-is est, quando globelli erunt duri sicut panis.
2.
a. warzenie solanki (celem otrzymania soli); aquae salsae coctura salis obtinendi gratia
MIECH. Chr. p. 4 : sal ... per d-em collectum et factum.
b. gotowanie mydła; actus smegma coquendo parandi
APozn III p. 33 (a. 1503) : materiam ad smigma faciendum ... non plus nisi ad sex d-es, alias «warow», taxatam.
3. nummorum prażenie monet (celem nadania im połysku); actus nummos calefaciendi ac nitidos reddendi
CorpJP IV p. 269 (a. 1526) : in omnibus dealbationibus platarum perditiones d-is fiunt.
Cf. DEALBATIO I 3.
B. meton. wywar; decoctum
NIC. POL. p. 150, v. 1: da ei escas cum d-e seminis melonis. ListMił p. 124: mixturae pars erit ... distemperata cum d-e brasilii.
Cf. Th. V1,197,36 sqq. Occ. purgamentorum argenti :
DŁUG. Hist. III p. 21 : infectio aquarum ex virulenta d-e purgamentorum argenti.
I. transl. spisek; conspiratio
MIECH. Chr. p. 254 : regnicolae Poloniae ... Sigismundum abiciendum clandestina d-e ... scripto et sigillorum appensione roborarunt.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)