Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CUNEUS

Gramatyka
  • Formycuneus, cunius
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -i
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajmęski
Znaczenia
  • I. propr.
    • 1. klin
      • a. knebel
      • b. + malo modo malum adhibere cuneum prawie tyle co: w odpowiedzi na zły sposób (klin) użyć złego sposobu (klina)
    • 2. chleb lub bułka podłużnego kształtu
  • II. transl. transl. oddział wojska uformowany w klin

Pełne hasło

CUNEUS s. CUNIUS, -i m.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • A.
  • N.
I. propr.
1. klin; instrumentum ligneum vel ferreum ad findendum aptum.
N. glossas Pol.
KsgKaz p. 437 (a. 1398) : pro c-is ferreis, qui dicuntur «cliny», 1/2 marcam.
GLb p. 28 : c-us ... dr quo ligna finduntur, «clyn».
Ita saepius.
N.
a. knebel; lignum in os alicuius insertum, ne vocem edere queat
ChrPetri p. 774 : ligatur itaque c-usque ori imponitur, ne vocem emittat.
b. meton. in locut. malo modo malum adhibere cuneum prawie tyle co: w odpowiedzi na zły sposób (klin) użyć złego sposobu (klina); fere i. q. malum clavum malo clavo eicere
*Tom. XIV p. 34 (a. 1532) : nisi et ipse malo modo malum adhibere c-um didicissem, hoc est nequaquam cedere malis, sed contra audentius ire.
2. chleb lub bułka podłużnego kształtu; panis oblongus
RachJag p. 58 (a. 1393) : pro I c-o magno dicto «czolca» I scot(um).
DokSand p. 166 (a. 1417) : cmethones ... solvebant ... per unum c-um vulgariter «czoltha».
DŁUG. LibBen I p. 582 : unum c-um de pane albo.
II. transl. oddział wojska uformowany w klin; militum acies ita instructa, ut cunei formam reddat; inde meton. tłum, rzesza; caterva, turba.
N. glossas Pol.
RFil XXIII p. 309 (a. 1444) : c-i «zastampy».
Ib. XXIV p. 359 (saec. XV med.) : c-os penetrabo «rzyse przebyą».
Ib. XXV p. 181 (saec. XV ex.ex ) : c-os «vffy».
N. syn.
acies ( IO. VISL. p. 203, v. 500 ), grex ( DŁUG. Hist. I p. 48 ) , exercitus, turma ( ib. IV p. 319 ) .
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)