Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CONFITEOR

Gramatyka
  • Formyconfiteor, confessum
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -eri -fessus ( -i
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzaj
Znaczenia
  • I.
    • A.
      • 1. wyznawać, zeznawać, oświadczać, przyznawać się do czegoś
      • 2.
        • a. part. perf.
          • α. (sensu act.) taki, który coś wyznał, przyznał się do czegoś
          • β. (sensu pass.) wyznawany, zeznany, taki, do którego się przyznano
        • b.
          • α. zeznanie
          • β. rzecz jasna, oczywista
    • B. eccl.
      • 1. wyznawać, czcić Boga
      • 2. objawiać skruchę, pokutować
      • 3. + Th. spowiadać się)wyznawać grzechy, spowiadać się
  • II.
    • 1. wyznawać, uznawać, godzić się na coś
    • 2. + fidem alicui wyznawać, dochowywać

Pełne hasło

CON-FITEOR, -eri -fessus ( s. fesus) sum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • BJ.
  • A.
  • H.
  • Ha.
  • N.
[formae sensu pass. usurpatae
*KodWp I p. 449 (a. 1279) : quod possint ... a suis sacerdotibus c-ri.
Cf. infra 941,34
Tom. IV p. 263 (a. 1518) : id per multos falsarios ... c-ssum esse.
Cf. Th. IV 226,36 sqq.]
I.
A.
1. wyznawać, zeznawać, oświadczać, przyznawać się do czegoś; indicare, fateri, profiteri (praec. coram iudicibus).
Eodem sensu refl.
KADŁUB. p. 93 : non ante sentenciam proferat iudex, quam aut reus se ipse c-atur, aut per innocentes testes convincatur.
N. glossas Pol.
AGZ XIV p. 84 (a. 1443) : dux c-ssus est alias «przysznal sya gest» ... quia uxor mea habet literas.
Ib. p. 133 (a. 1444) : iudex interrogavit, si c-retur alias «znallibi».
Syn. et iuxta posita
dicere ( AKapSąd II p. 37, a. 1418) , fateri ( KodMp III p. 132, a. 1359 et saepius), indicare ( StPPP VIII p. 575, a. 1398) , recognoscere ( APozn II p. 46, a. 1475 et saepius).
N.
fideiussoriam i. q. fideiubere
StPPP VIII p. 376 (a. 1396) : c-ssus est ... castellano ... fideiussoriam pro monialibus de Stanitki.
Additur
manu propria ( APozn II p. 46, a. 1475), ore et corde ( AKapSąd III p. 224, a. 1424) , per iuramentum ( ib. II p. 175, a. 1450), per se ( ib. III p. 129, a. 1509).
Constr.
a. abs.
b. indicatur quid?
α. sq. acc.
β. sq. duplici acc.
γ. sq. acc. c. inf.
δ. sq. nom. c. inf.
StPPP VIII p. 721 (a. 1399) : c-ssus est quinque marcas ... Lorancz institori ... esse debitus.
ε. sq. de.
ζ. sq. in c. abl.
TPaw IV p. 496 (a. 1392) : Jacobus coram nobis c-ssus est in boue.
η. sq. pro:
StPPP VIII p. 455 (a. 1398) : officialis fuit in visione et c-ssus est pro media parte hereditatis.
θ. sq. quod. ι . sq. quia:
StPPP VIII p. 331 (a. 1389) : ministerialis c-ssus est, quia fuerunt citati.
Cf. Th. IV 230,15 sq.
c. indicatur coram quo?
α. sq. dat.
β. sq. coram :
KodWp I p. 153 (a. 1235) : prepositus et celerarius ... in iudicio coram nobis sunt c-ssi.
Cf. Ita saepius.
γ. sq. ad :
StPPP VIII p. 629 (a. 1398) : officialis concitacionem in termino concitato c-ssus est ad notam.
d. indicatur pars in iudicio
ArPrawn II I p. 367 (a. 1347) : citatus contra actorem ducit testes, licet c-etur contra ipsum proposito.
StPPP VIII p. 220 (a. 1387) : Stasco ... c-ssus contra Mack.
Ita saepius.
2.
a. part. perf.
α. (sensu act. ) taki, który coś wyznał, przyznał się do czegoś; qui aliquid confessus est.
β. (sensu pass.) wyznawany, zeznany, taki, do którego się przyznano; agnitus.
b. subst. confessum,, -i n.
α. zeznanie; confessio
StPPP VIII p. 535 (a. 1398) : Wilczco frater germanus ... Wroslai ad hoc c-um adhibuit.
β. rzecz jasna, oczywista; id, quod manifestum, certum est.
N. locut.
ex confesso jawnie, otwarcie; manifeste.
B. eccl. t. t.
1. wyznawać, czcić Boga; Deum (confitendo, cantando sim.) laudare.
N. glossam Pol.
RFil XXIV p. 75 (a. 1415) : c-or «falyą».
Constr.
a. sq. dat.
b. sq. acc.
c. sq. de:
ModlWW p. 59 : c-bor tibi Deo et vobis de multitudine graciarum et misericordiarum.
d. sq. in c. abl.
NIC. BŁ. Serm. I p. 106 : c-ssus fuerit in ore suo ... Christum.
2. objawiać skruchę, pokutować; supplicem esse, poenitentiam agere
RFil XXIV p. 65 (a. 1415) : Judei interpretantur c-ntes «kayoczi».
3. wyznawać grzechy, spowiadać się; peccata sacerdoti remissionis impetrandae gratia indicare
StSyn III p. 6 (a. 1320) : sua prius peccata c-ri debet.
StPPP II p. 119 (a. 1401) : capellanus, cui abbas c-ssus est, vocatur Lorencz.
Ita saepissime. Cf. Th. IV 227,15 sqq. et 228,61 sqq. Eodem sensu refl. (e Pol. spowiadać się)
StPPP VIII p. 763 (a. 1399) : se idem Boreo plebano ... c-batur.
AKapSąd III p. 245 (a. 1480) : c-or me Deo et tibi pater reum et culpabilem.
Additur
ore ( *CodSil XV p. 16, a. 1436) , verbis ( *KodWp I p. 449, a. 1279).
N.
part. perf. sensu pass. zwierzony, wyznany przy spowiedzi; in confessione declaratus
KodKKr II p. 355 (a. 1411) : quod fratres ... valeant ipsis vnum presbiterum in confessorem eligere, qui super peccatis ipsorum sibi c-ssis ... misericorditer dispensare ... valeat.
AKapSąd III p. 269 (a. 1499) : super quodam crimine ... sibi c-sso.
Ita saepius.
N. gerundium
confiteri spowiedź; confessio
ArHist V p. 367 (a. 1415) : caveat autem sacerdos, ne c-ri verbo prodat aut signo.
Constr.
a. abs.
AKapSąd III p. 272 (a. 1500) : ut c-retur ... Iohannem ... de Dambrowka ... in confessorem eidem deputavit.
Ita saepius.
b. indicatur quid?
α. sq. acc. cf. , et saepius.
β. sq. duplici acc. cf. sq.
γ. sq. de :
StSyn III p. 12 (a. 1320) : si autem peccatum eius, de quo non est vere c-ssus, manifestum sit, debet sibi communio publice denegari.
AKapSąd III p. 238 (a. 1480) : an ipse ... c-ssus sit in foro penitencie de isto crimine.
Ita saepius.
c. indicatur cui? sq. dat.
StPPP VIII p. 3 (a. 1376) : est c-ssus Petro capellano de Mechouia.
Ib. p. 767 (a. 1399) : duobus capellanis ... fuit c-ssus.
II.
1. wyznawać, uznawać, godzić się na coś; concedere, probare
DŁUG. Hist. V p. 458 : quibus articulis pacis a parte utraque c-ssis et approbatis.
WROCŁ. EpitConcl fol. b Ia : c-emur cum Petro Lombardo, quod etc.
2. fidem alicui wyznawać, dochowywać; praestare
AKapSąd III p. 230 (a. 1430) : postea Machna cum ... Iohanne ... contraxit matrimonium et illi fidem c-etur.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)