Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CONCERNO

Gramatyka
  • Formyconcerno
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ere, -crevi, -cretum
Znaczenia
  • I. propr. propr. dostrzegać, widzieć
  • II. transl.
    • A.
      • 1. uważać, uznawać
      • 2. postanawiać, decydować
    • B.
      • 1. dotyczyć, odnosić się
      • 2. + debitis, officiis należeć się, przysługiwać (zwł. z tytułu prawa)przypadać
  • III. singulare: mieścić w sobie

Pełne hasło

CON-CERNO, -ere, -crevi, -cretum
  • F.
  • Th. (rec.),
  • Bl.
  • Dc.
  • B.
  • BJ.
  • H.
  • Ha.
  • N.
[dep. modo usurpatur, (e Pol. tykać się?) cf. infra 806,32 et 40 et 41.
AGZ XV p. 57 (a. 1466) : quod ius ad ipsum iam concernitur.
gerundivum loco part. fut. act.
PP VI p. 47 (a. 1430) : pro omnibus porcionibus ... ipsam ... concernentibus et concernendis.]
I. propr. dostrzegać, widzieć; conspicere, videre
ZapSądWp p. 20 (a. 1400) : vide meos testes, prout ipsos c-is.
II. transl.
A.
1. uważać, uznawać; existimare, ducere, putare
KodWp III p. 544 (a. 1384) : c-ntes condignam fore contractionem celebratam inter prefatos viros.
KodKWil p. 739 (a. 1417) : exsolvere ... promittimus ... quousque allodia ... dicto episcopo ... uberius reformata et aucta c-emus.
Praec.
iur. uznać za ważne; ratum habere, approbare
PrPol p. 394 (a. 1395) : nos iudices ... c-ntes ipsius litteras iudicionales, eidem quartam litteram iudicionalem ... dare iussimus (cf. KsgGrWp I p. 300, a. 1398).
AGZ XII p. 79 (a. 1440) : quiquidem dominus cum dominis sedentibus cum eo c-ent inscripciones priores etc.
2. postanawiać, decydować; decernere, statuere
CodVit p. 394 (a. 1417) : de thesauro nostro L marcas ... gros sorum ... exsolvere ... episcopo ... c-vimus.
Dogiel V p. 195 (a. 1545) : concessa sit ... oratoribus ... facultas omnia, quae ad communem pacem ... spectabunt, tractare atque c-re.
B.
1. dotyczyć, odnosić się; spectare, referri, pertinere ad aliquid
PrzywKr p. 35 (a. 1382) : promissionibus quibuscunque usuram ... c-ntibus.
KodKKr II p. 121 (a. 1387) : ea, que fiunt humanitus et signanter perpetuitatem c-ncia.
Ita saepissime saec. XIV-XVI.
N.
ad (super) iudicium (ius) podlegać kompetencji sądu; iurisdictioni subici
AKapSąd II p. 14 (a. 1415) : quod eciam negocium non spirituale, sed seculare iudicium c-it.
AGZ XII p. 358 (a. 1474) : articuli, qui non c-unt super ius Theutonicum, scultetus potens erit locare ius Polonicum et eodem iudicare.
N. de hominibus
StPPP II p. 785 (a. 1472) : domini ... qui ad jus Teutunicum non c-bant.
Syn.
correspondere ( IusMet p. 230, a. 1517 : juramento c-nti et correspondenti his montanis officiis), indicare ( KsgLub p. 40, a. 1449) , intervenire ( DŁUG. LibBen I p. 117 : ordinationem inter praefatos dominos ... huiusmodi pensionem intervenientem et c-ntem), tangere (
ZabDziej III p. 21, a. 1490 : scrutinia ... que omnes fratres c-unt, sed non que singularis persone infamie tangunt).
N. impers.
quantum concernit co się tyczy; quod attinet ad ...
AKapSąd III p. 260 (a. 1497) : quantum vero c-it adulterium, negavit.
Simili sensu
quae concernuntur:
Ksg Przem I p. 152 (a. 1427) : exhibens se offerre ius dare et suscipere que c-untur ipsum et Petirlinum.
2. należeć się, przysługiwać (zwł. z tytułu prawa); alicui competere
StPPP III p. 35 (a. 1532) : quibus palatini facultatem ad se c-ntem ... committere possunt.
KsgŁawKr p. 128 (a. 1375) : bonorum ... que ipsum c-re possent quoquomodo.
Ita saepissime. Etiam de debitis, officiis przypadać; cadere in aliquem
AGZ XI p. 11 (a. 1424) : obsequia ... que ipsos c-entur ... racione ipsius obligacionis.
Ib. p. 22 (a. 1425) : debita, que patrem c-entur, pater expedire teneatur.
StPPP II p. 164 (a. 1405) : controuersie pro eadem hereditate ... ambos c-re debent in solidum pro defensione.
Indicatur quo modo, v. gr. ab (ex) antiquo ( CapSl p. 17, a. 1526 ; StPPP IX p. 138, a. 1489) , ex successione (avunculari ib. II p. 143, a. 1403 ; materna ib. VIII p. 428, a. 1397 ; TPaw VII p. 346, a. 1423 ; paterna ib. p. 289, a. 1423 ; eodem sensu paternaliter: StPPP VIII p. 965, a. 1400) , in solidum ( ib. II p. 164, a. 1405) , iure hereditario ( KodPol II p. 489, a. 1441) , vera divisione ( TPaw VII p. 351, a. 1423) .
N. impers.
sicut (prout) concernit :
StPPP II p. 628 (a. 1453) : fideiussoriam ... inscribere ... in libro ciuili ... sicut c-it.
*SSrSil XIII p. 52 (a. 1471) : fidelitates vestre ... ad nos se gerent ... prout fideles subditos c-it.
Constr. ad
1-2:
a. sq. dat.
ZabDziej III p. 122 (a. 1491) : quod vadium c-it ... dno Michaeli.
Cf.
b. sq. acc. cf. et saepissime.
c. sq. ad cf. et saepius.
d. sq. pro:
AGZ IX p. 65 (a. 1448) : solutionem ... quantum pro nostra persona c-it.
Ib. XVII p. 56 (a. 1471) : iuribus regalibus pro stacione regali c-ntibus.
e. circa:
ARect II p. 48 (a. 1528) : statuta ... circa thabarta c-ntia.
f. sq. erga:
HKap p. 2 (a. 1483) : sortem suam agri erga ... fratrem suum ... c-ntem.
g. sq. super:
AGZ XVI p. 154 (a. 1479) : partem sue curie ... super ipsum c-ntem.
III. singulare: mieścić w sobie; continere
PP V p. 7 (a. 1426) : hereditatem ... in se viginti mansos c-ntem.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)