- F.
- Th.
- Bl.
- S.
- Dc.
- A.
- A.
- N.
Tom. IV p. 284 : Sigismundo sceptra ... concesti.3. sg. ind. plp. act. concederat:
KOMOR. p. 376 : que eidem concederat 60 florenos.1. pl. ind. plp. act. concesseravimus:
AGZ XVII p. 428 (a. 1506) : licentiam ... Andreae concesseravimus.3. sg. ind. fut. II act. concederit:
PP V p. 138 (a. 1429) : si concederit michi ius.gerundivumconcedandam
*KodPol III p. 98 (a. 1271) : libertatem ... concedandam.inf. fut. pass.concessam fore:
Tom. III p. 270 (a. 1514) : sibi occasionem ... fore concessam.]
I.
A.
propr. ustąpić, wycofać się, odejść lub przyjść dokądś; abire, cedere, recedere (in aliquem locum).
B.
transl.
1.
a.
α.
przyłączyć się do kogoś (czegoś), przejść na czyjąś stronę; se alicui adiungere, societatem cum aliquo inire.
Item
in ditionem
sim.,
fidem alicuius
przejść pod czyjąś władzę;
alicui subici.
De rebus
concr.
przypaść komuś;
obtingere alicui, in possessionem alicuius devenire.
N.
in ius proprietatemque :
DŁUG. Hist. III p. 156 : Cruciferi ... castra ... fabricarent, quo terrae praedictae facilius ... in ius proprietatemque eorum c-rent.
β.
przystąpić do jakiejś czynności; aliquam actionem agendam suscipere, aggredi aliquid.
N. m
sententiam
postanowić;
i. q.
decernere
Tom. X p. 376 (a. 1528) : Premisliensis episcopus ... in eam tandem ad extremum c-ssit sententiam, ut hic.-. in ecclesia nostra consecretur.
b.
zniknąć, ustąpić, skończyć się; desinere, finiri, decedere.
N.
in fata, de vita
sim. umrzeć;
mori.
Constr. ad
A—B 1: a.
abs.
b.
indicatur quo:
sq.
acc.
,
in
c.
acc.
,
adv.
loci.
c.
indicatur unde:
sq.
de :
Tom. II p. 217 (a. 1513) : sed erit de vita et sanguine concedendum.
2.
a.
ustępować komuś (czemuś) w czymś, ulegać;
cedere, obsequi alicui (rei).
Dicitur praec.
desiderio, petitioni alicuius.
N.
naturae, fatis
sim.
umierać; mori
(abundanter naturae de vita:
Tom. XIII
p. 204, a. 1531).
b.
ustępować komuś pod jakimś względem, być gorszym; inferiorem, imparem esse.
Constr. cui? dat. personae vel rei. qua re? abl. Inde
3.
a.
zezwalać, wyrażać zgodę na coś; assentiri, permittere, sinere (praec. publice).
Syn.
indulgere (
StCrac
p. 3, a. 1344)
.
Locut.
quantum nobis conceditur (
*KodMaz(K)
p. 130, a. 1196).
Etiam de rebus
cf.
supra797,44 sq.
ARect I p. 767 (a. 1532) : vbi locus et tempus c-et.Part. perf. loco adi. dozwolony; licitus.
b.
(zgodnie) postanowić, uchwalić, ugodzić się co do czegoś; (concorditer) aliquid decernere, consentire de aliqua re
*Dogiel IV p. 16 (a. 1248) : de futuris discordiis inter praedictas partes sic condictum est et c-ssum, ut ... nequaquam ultra igne et gladio prosequantur ius suum.
Constr.
a-b: a.
sq.
acc.
b.
sq.
inf.
vel
acc.
c.
inf.
c.
sq.
enuntiato
obi.
c.
ut;
c.
quod :
KodWp I p. 156 (a. 1235) : insuper c-o, quod incole ville predicte ad audiendam castellani ... citari non debeant.
KodPol I p. 88 (a. 1265) : c-ssimus eciam, quod ... locatores ecclesie duos mansos libere assignabunt.d. sq. ad :
KodMp IV p. 356 (a. 1440) : baronum ... ad id c-ncium.
4.
a.
phil. przyjąć, uznać coś;
accipere, probare
BYSTRZ. Log. fol. g 5b : c-ndo totum argumentum.
Ib. fol. f 3b : hec propositio est c-nda. (cf. GŁOG. Anal. fol. 11b). Ita saepius. Additur simpliciter ( WROCŁ. Epit. fol. t 4b).
Constr. sq. acc. vel acc. c. inf.
b.
iur.
uznać za ważne, przyjąć, zatwierdzić; comprobare, sancire, ratum facere
KodWp I p. 34 (a. 1187— 1193): omnes decimas ... Hospitali ... c-o simul et confirmo.
Locut.
posito (dato) et non concesso:
Lites II p. 143 (a. 1413) : posito enim sed non c-sso, quod etc.
KodUJ III p. 96 (a. 1482) : dato non tamen c-sso, posito et non admisso, quod etc.Ita saepius.
II.
A.
1.
a.
dać coś komuś, odstąpić, podarować, nadać, przyznać; aliquid alicui dare, largiri, impertire, assignare, decernere.
N.
α.
audientiam:
KodLit p. 362 (a. 1431) : quod tamen nequaquam credere possumus et nec audientiam de talibus c-re curamus.
β.
iur.
terminum :
AKapSąd II p. 63 (a. 1425) : alios successive vobis terminos c-ssimus.
Iuncturae potiores
α.
concr.
,
v. gr. bona, hereditatem, terram sim. (
KodMp II
p. 64, a. 1242
;
ib. II
p. 122, a. 1263
et saepius),
castrum, oppidum sim. (
DŁUG. Hist. III
p. 434
;
ib. V
p. 291
;et saepius), patrimonium (
KodPol I
p. 20, a. 1212),
item pecuniam sim. (
KodMp II
p. 203, a. 1298
;
RachJag
p. 162, a. 1393).
β.
abstr.
, v. gr. ius, legem sim. (
StPPP VIII
p. 387,
a. 1397
;
DŁUG LibBen I
p. 576
et saepius),
consensum, indulgentiam sim.(
AKapSąd III
p. 236, a. 1480
;
ib.
p. 268, a. 1499
et saepius),
licentiam, potestatem, praerogativam aliquid agendi sim. (
KodMp II
p. 13, a. 1198
;
Lites I
p. 86, a. 1339
et saepissime), veniam, vitam (
DŁUG. LibBen I
p. 6
;
AKapSąd III
p. 271,
a. 1500
;et saepius), item decimam, teloneum (
KodKKr I
p. 4, a. 1166—1186
;
KodMp I
p. 34,
a. 1191
;et saepius), insignia nobilitatis, praemium
sim. (
KodMp II
p. 251, a. 1321
;
StPPP VII
p. 470, a. 1468),
denique victoriam (
CodEp III
p. 499, a. 1410).
b.
litteram (-as), privilegium
sim.:
wydać, wystawić, przyznać; conscribi darique iubere
KodMp II p. 228 (a. 1313) : in huius rei memoriam et cautionem perpetue firmitatis presentem c-ssimus literam.
StPPP VIII p. 337 (a. 1389) : debet dare et c-re litteras communes ... pro libera decima.Ita saepissime.
Syn. ad
a-b: assignare (
KodMp II
p. 203, a. 1298)
, dare
(
ib.
;
Lites I
p. 86, a. 1339
et saepius), donare (
Tom. VII
p. 99, a. 1524)
, indulgere (
ib.
), praebere (
KodMp II
p. 293, a. 1413)
, tribuere (
Tom. VII
p. 99, a. 1524).
Constr.
a.
indicatur cui?
sq.
dat.
personae.
N. sq. dat. rei
KodMp II p. 101 (a. 1255) : nostram villae partem et omne ius ... fratrum iuri et proprietati c-ssimus.
N.
ad manus fideles (
DŁUG. Hist. - III
p. 434
).
b.
indicatur consilium
α.
sq.
ad.
β.
sq.
in
c.
acc.
, v. gr. in feudum (
CodEp III
p. 118, a. 1462)
, in proprietatem (
CodSil(M) I
p. 2, a. 971)
, in tenutam (
KodMp IV
p. 348, a. 1440).
Cf. Th. IV 15,32
sq.
2.
peccata
odpuszczać, darować; ignoscere, remittere.
3.
powierzyć komuś coś;
committere.
B.
1.
a.
pożyczyć lub dać komuś coś w używanie, wygodzie; mutuum vel utendum dare
KodMp II p. 134 (a. 1274) : petiuit, vt ei triginta tres marcas ... c-rent.
ArHist IV p. 238 (a. 1304) : cum nobis in articulo necessitatis positis ... fratres centum ... marcas ... c-ssissent (cf. Dogiel IV p. 37).
KsgKaz p. 431 (a. 1398) : VI gr. dedimus eis, qui c-sserunt equos domino regi.Ita saepe.
N.
mutuo :
PrPol p. 114 (a. 1411) : ne aliquis ... Jaskoni ... mutuo aliquid c-at sub spe restitucionis.Ita saepius.
Opp.
gratis (nude) dare (
TPaw III
p. 215, a. 1391
;
SSrSil VII
p. 112,
a. 1466).
Constr.
a.
abs.
(cui mutuum detur non nominato) vel
sq.
dat.
(cf.
supra 39
et saepius).
b.
sq.
de :
KsgŁawKr p. 148 (a. 1390) : quomodo dicta domina sibi (i. e. domino Cunczo ) de propriis pecuniis c-ssisset.c. sq. super :
AKapSąd III p. 111 (a. 1506) : tenetur michi IV flor. ... qui sunt c-ssi super VIII coclearia.
2.
pożyczać
od kogoś lub brać coś w używanie; mutuum vel utendum accipere (ab
aliquo vel apud aliquem)
StPPP VIII p. 608 (a. 1398) : marcas ... a Joanne ... confessus est c-isse.
ARect II p. 70 (a. 1540) : nihil ab eis c-ssit pecuniarum.
Ib. p. 570 (a. 1398) : tunicam ... c-sserunt apud ... Iudeum.Ita saepius.
Syn.
mutuare (
ŁASKI ComPriv
fol. 227a
)
.