- F.
- Th.
- Bl.
- S.
- Dc.
- B.
- BJ.
- A.
- H.
- N.
I.
A.
1.
propr. pas, pasek (jako część ubioru, także metalowy); zona (quae vestimenti pars est, etiam e metallo facta)
a.
męski;
virilis.
Syn.
catena (
RachJag
p. 213,
a. 1394)
, corrigia virorum (
GŁOG. Alex. I fol. 101b)
, zona virorum (
ib.
).
N. glossam Pol.
CracImpr p. 195 (a. 1542) : c-um mere argenteum deauratum alias «obrencz».
N.
α.
żołnierski; militis
(syn.
balteus).
Praec.
militiae
pas rycerski; balteus militaris, qui equitum m.
ae. insigne erat
KADŁUB. p. 227 : ei ... milicie c-o a me insingnito.
WŁODK. p. 230 : qui contra pacem ecclesiae sunt, si dignitatem aut c-um militiae habent, merentur eis nudari.
β. gladii (gladialis)
RachJag
p. 219 (a. 1395)
;
AAlex
p. 545 (a. 1506)
;.
γ.
ballistae
et
abs.
:
pas kusznika, na którym zawieszał kuszę; ballistarii, quo ballistam lateri appendebat
StPPP VIII p. 6 (a. 1376) : terminum habet... pro c-o balistę.
RachJag p. 47 (a. 1390) : pro IIII balistis... pro IIII pharetris ad predictas balistas ... pro IIII c-is dictis «oppaszana».
b.
kobiecy;
muliebris.
Syn.
praecincta (
APozn I
p. 176,
a. 1452
;
ib.
p. 377, a. 1465).
N. glossam Pol.
AGZ XIX p. 118 (a. 1499) : c-o instructo argenteo deaurato, alias «przepaske».
N.
s. Rosae
talizman popularny wśród brzemiennych kobiet; amuletum a mulieribus gravidis portari solitum
ZabDziej III p. 465 (a. 1497) : sibi recepit ... c-um sacte Rose et libellum indulgencias Romanas in se continentem.Indicatur multis locis materia et ornatus, v. gr. argenteus ( KsgŁawKr p. 296, a. 1396 et saepius), in rubea «tkanka» deauratus ( StPPP II p. 298, a. 1425) , inauratus, veluto nigro subductus ( CracArt V p. 600, a. 1547), cum puelis magnis ( AKapSąd I p. 219, a. 1521) ; item aureus ( Tom. IV p. 323, a. 1518 ; cf. KOMOR. p. 309 ) , sericeus cum.argenteis deauratis centis depressis ( APozn I p. 11, a. 1435 ; cf. CracArt I V p. 55, a. 1413) , cum gemmis ( AGZ XI p. 149, a. 1438 ; item cum lapidibus ib. p. 191, a. 1442) , de margaritis ( KsgŁawKr p. 10, a. 1367) et multa alia.
2.
meton. część ciała, którą zakrywa pas; corporis pars media, quae cingulo tegitur
NIC. POL. p. 154, v. 31 : vngere ... spinam dorsi totam vsque ... ad c-um.
ArPrawn I p. 23 (a. fere 1400): corpore usque ad c-um nudato.Ita saepius. Eodem sensu per cingulum :
ArHist VI p. 106 (a. 1471) : debet stare discalciatus et nudus per c-um.
B.
pas, rzemień służący do przymocowania czegoś; zona, lorum, quo aliquid pendet vel astringitur
RachJag p. 159 (a. 1393) : pro II cuttibus ad paranda futra pro scutellis argenteis regalibus ... item pro c-is ad futra predicta.
Ib. p. 218 (a. 1395) : pro VII flasculis ferreis dealbatis et pro ducillis de corrigio factis ... item pro c-is et feruncis ad predictos flasculos.
Praec.
equi, sellaris
et
abs.
:
popręg; lorum, quo sella dorso equi alligatur
(cf.
Th.
III 1068,28
sq.
)
KsgKaz p. 243 (a. 1390) : pro c-o sellari.
Ib. p. 430 (a. 1398) : pro uno «gurth» (Germ. ) vel c-o equi.
ArHist XI p. 409 (a. 1419) : cum sellis regis et c-is et chamis et frenis.
N. glossam Pol.
AGZ XVIII p. 357 (a. 1494) : c-um alias «poprog».
N.
stapharum
rzemień u siodła, tzw. puślisko; lorum a sella dependens pedemque equum ascendentis sustinens
RachDw I p. 222 (a. 1545) : a labore aureorum, ex quibus fecit c-a stapharum.
II. (scribitur etiam cingultus) nat. gatunek pajęczaka zwany kleszczem; Ixodes ricinus Linn. GLr I p. 386 .