Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CERA

Gramatyka
  • Formycera
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ae
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajżeński
Znaczenia
  • I. propr. propr. wosk
    • a.
    • b. abs.+ cruda frixata liquefacta mundata purgata pressa lapis cerae
  • II.
    • 1. figurka woskowa (zwł. woskowe wotum)
    • 2. świeca
    • 3. pieczęć woskowa

Pełne hasło

CERA, -ae f.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • BJ.
  • A.
  • N.
I. propr. wosk; materia, quae praeter mei in apium favis invenitur.
Distinguitur
a. virginea i. e. a iuveni apium examine confecta NIC. BŁ. Serm. II p. 122 ; GLr I p. 376, cf. Th. III 852, 8.
Item
reginae (sc. apium examinis) GLr I p. 376 .
Opp.
communis.
b. cruda (opp. frixata :
AGZ VI p. 70, a. 1462 : c-am crudam sive frixatam alias «smelczowany»), glauca (
ArPrawn X p. 241, a. 1408) , liquefacta ( PomnLw II p. 9, a. 1405 et saepius), mundata ( ŁASKI LibBen II p. 534, a. 1511) , purgata ( ZabDziej III p. 27, a. 1490 ; AKapSąd III p. 123, a. 1508) , pressa ( ZabDziej IV 1, p. 41, a. 1550). Saepissime in iunctura lapis cerae ( KodWp I p. 268, a. 1252 et passim). Simili sensu abs.
AKapSąd II p. 66 (a. 1426) : si aliquis eorum fuerit inventus, medietatem c-e solvet ecclesie.
II. meton.
1. figurka woskowa (zwł. woskowe wotum); imago cerea (praec. votiva)
CRIC. p. 54, v. 6 : sunt maiora, quae ... exhibet hoc sacro pendula c-a loco (cf. Tom. III p. 201, a. 1514).
KOMOR. p. 236 : sanus factus votum complevit suum et veru et c-am pependerat in ecclesia.
2. świeca; cereus, candela
DŁUG. LibBen I p. 174 : in c-is ... oleo, hostiis, ceteraque suppellectili ad ... rem divinam expediendam.
MIECH. p. 289 : litteras ... in c-am includentes (cf.
DŁUG. Hist. IV p. 425 ubi legitur in similitudinem cerei). Cf. Th. III 853, 19 sqq.
3. pieczęć woskowa; sigillum cereum
KodMp II p. 1 (a. 1153) : c-am ipsi membranae imprimi precepimus insignitam sigillo nostre dignitatis.
KodWp V p. 98 (a. 1406) : littera transeat per manus ... cancellarij duplici c-a non obstante.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)