Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CELERITAS

Gramatyka
  • Formyceleritas
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -atis
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajżeński
Znaczenia
  • I. propr. propr. szybkość, prędkość, pośpiech
  • II. transl.
    • 1. + mentis bystrość umysłu
    • 2. + verborum płynność wymowy

Pełne hasło

CELERITAS, -atis f.
  • F.
  • Th.
  • S.
  • A.
I. propr. szybkość, prędkość, pośpiech; velocitas, pernicitas, festinatio, properatio.
Constr. abs. vel sq. gen. gerundii. N. locut.
α. celeritate uti pospiesznie działać; propere aliquid facere.
β. celeritatem non capere nie nadążać za czymś (kimś); velocitate aliquid (aliquem) non aequare
DŁUG. Hist. IV p. 353 : quadrigis et bombardis, quae c-em non capiebant, se subsequi iussis.
γ. in celeritate naprędce; celeriter, subito, tumultuarie
Tom. V p. 398 (a. 1521) : ego ... misi ... in subsidium nepoti laboranti equitatum et peditatum tantum, quantum in c-e et meis difficultatibus fieri potuit.
δ. cum omni celeritate jak najprędzej; quam celerrime
AKapSąd II p. 62 (a. 1425) : quatenus omni mora sublata provinciam tuam ... cum omni c-e ... visitare procures.
II. transl.
1. mentis bystrość umysłu; ingenii acies, sagacitas. Simili sensu abs.
IANIC. p. 268 : tanta est c-e et vigillantia vir Łaski, dignus Ulyssis secundi nomine.
2. verborum płynność wymowy; i. q. volubilitas.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)