- Bl.
- S.
- Dc.
- B.
- BJ.
- A.
- H.
- Ha.
- N.
I.
propr.
1.
mały kościół nieparafialny, kaplica;
parva aedes sacra ecclesiae parochiali subiecta, sacrarium
KodWp I p. 28 (a. 1175) : c-a sancti Nycholai ante Wratizlave.
KodMp I p. 5 (a. 1191) : cuius ecclesie beneficia ... continentur denotata: c-a de Zarnow cum suis redditibus ... c-a sancti Nicholai in Sandomiria cum suis redditibus.
KodKKr I p. 29 (a. 1228) : conventui sanctimonialium ... iuspatronatus c-e de Dlubna ... confirmauimus.
Syn.
ecclesiuncula, ecclesia filia (
SSrSil I
p. 226, a. 1482),
oraculum (
KodKWil
p. 658,
a. 1503)
, oratorium (
StSyn IV
p. 97, a. 1420)
.
Opp.
ecclesia (matrix, parochialis:
KodKrak
p. 109, a. 1394
;
CracArt IV
p. 26, a. 1396
;
StSyn IV
p. 67, a. 1420
;
SSrSil I
p. 226, a. 1482).
;
2.
kościół parafialny; aedes sacra paroeciae
KodWp II p. 150 (a. 1298) : ius patronatus c-e civitatis eiusdem (Kostrzyn ) ... et sortem ... ad dictam ecclesiam pertinentem ... conferimus monasterio sancte Clare.
ZabDziej III p. 49 (a. 1490) : Katherina ... dnum plebanum ... infamavit ... dicens ... male regis gregem tibi ... commissum et c-am.Ita saepius.
3.
kaplica w obrębie kościoła;
sacellum in aede sacra maiore exstructum
KodKKr I p. 163 (a. 1322) : c-e nostre, quam in ecclesia nostra Cracouiensi de nouo fecimus.
RachJag p. 161 (a. 1393) : in c-a s. Marie mansionariorum in ecclesia kathedrali.
AKapSąd II p. 12 (a. 1415) : tectum super quamlibet c-am et ambitum inter chorum et c-as.
N.
capitularis
miejsce posiedzeń kapituły; locus, ubi canonici capituli congregantur
StKapWł p. CLIX (a. 1456) : c-a capitularis aptetur pro loco librarie et c-a altaris s. Zophie pro loco capitulari aptetur.
AKapSąd II p. 586 (a. 1464) : in c-a capitulari ecclesie Poznaniensis.
4.
kaplica domowa, zamkowa; aedicula sacra in domo alicuius, praec. in aula principis comparata
StSyn IV p. 33 (a. 1420) : nullus presbiter ... nobilium c-as tamquam capellanus officiet, nisi prius episcopo ... obedienciam faciat manualem.
DŁUG. LibBen I p. 109 : de quibus laneis solvitur decima ... praebendae c-ae castri Thanczin.
N. locut. ad
1—4: ad sanctum N. (
KsgŁawKr
p. 156, a. 1391
;
KodMp IV
p. 465,
a. 1447)
; ad honorem sancti N. (
KodKrak
p. 109,
a. 1394)
; sub vocabulo sancti N. (
KodMp IV
p. 456, a. 1447)
; tituli sancti N. (
PrzywWar
p. 63,
a. 1556)
.
II.
transl.
1.
komplet najważniejszych naczyń liturgicznych; vasa sacra ad res divinas exhibendas maxime necessaria
MPH II p. 86 (Herbord): scrinia et clitellas et c-am episcopi ... de navi portaveramus.
*Dogiel V p. 27 (a. 1308) : Cruciferi cistas ... archiepiscopi, in quibus erat eius pallium, c-a et omnia ipsius ornamenta ecclesiastica ... violenter fregerunt.
2.
szkoła przy dworze królewskim obsługiwana przez kapelanów nadwornych; schola regia, in qua aulae clerici docebant
BRUNO Pass. p. 192 : in area studii palestram exercet ingenii ... post c-a regis magistrum tulit.Cf.
GŁOG. Alex. II I 5b: quod esse solet de consuetudine iungam ut ... scola siue c-a.
3.
zespół duchownych asystujących przy uroczystych nabożeństwach papieskich; clerici aulae papalis, qui papae, sacra sollemnia facienti, adsunt
*MPVat I p. 3 (a. 1255) : c-e nostre clericum archidiaconum Gradicensem.
4.
stanowisko i uposażenie kapelana;
capellani (cf.
s.
v. ) munus et salarium
StSyn IV p. 33 (a. 1420) : statuimus, quod nullus presbiter assumat c-am cuiuscunque nobilis.
KlQu p. 40 (a. 1478) : coniecturor, quod vos istam c-am per istum ... amicum potestis ... celeriter adipisci.
ZabDziej II p. 252 (a. 1485) : ex commutacione c-e in Czeszky pro canonicatu Leopoliensi.Ib.
p. 556 ( a. 1489) : facta ... commutacione unius c-e pro alia cavit sibi de beneficio pacifico et ipse actor accepit ab eo c-am litigiosam.