- Th. (rec.),
- S.
- Dc.
- B.
- BJ.
- A.
- H.
- Ha.
- N.
I.
1.
kanonik, członek kapituły katedralnej lub
kolegiackiej; capituli ecclesiae cathedralis vel collegialis sodalis
GALL p. 482(= 160,7 sq. M.) : de c-is autem beati martiris ([s. Adalberti sc.) ]de custodibus ecclesiae vel ministris ... ordinavit Boleslaus I, quod etc.
KodPol I p. 14 (a. 1187) : villam totam cum ecclesia c-is... in sempiternum confirmavit.
N. a.
praebendatus
kanonik zwyczajny, tzn. posiadający prebendę; qui praebendam possidet
AKapSąd III p. 246 (a. 1481) : Petri de Land, c-i prebendati in Czikowo.
Simili sensu
corporalis :
StCrac p. 5 (a. 1328) : ad maius altare nostrae ecclesiae ... nullus alius inferior, nisi c-us corporalis nostrae maioris ecclesiae imo et gratialis ... audeat celebrare.
KodWp III p. 538 (a. 1383) : redditus sive proventus ad dictum capitulum pertinentes ... inter ... prelatos et c-os prebendatos et corporales dividantur.Ita saepius.
Definitur
PrPrz p. 71 (a. 1423) : a c-is corporalibus, siue qui corporales dicuntur, et quorum canonicatus et prebende sunt perpetui et perpetuis beneficiis representantur.
Opp.
gratialis
*MPVat I p. 181 (a. 1327) : Cristanus dudum corporalis, nunc gratialis c-us.
Item
mensalis :
ArHist X p. 204 (a. 1550) : de solvendo... I floreno ... per dnos c-os mensales ecclesie cathedralis Plocensis.
β.
natus
opat, który z chwilą objęcia swej godności staje się automatycznie kanonikiem; abbas, qui simul ac munus suum suscipit, canonicus fit
DŁUG. Hist. I p. 317 : quilibet Thinciensis abbas sit in ecclesia Cracoviensi c-us natus.
Id. Op. p. 386 : Aaron archiepiscopus Thiniciensis monasterii abbates eo honore ... insignivit, ut quilibet ... abbas sit in ecclesia Cracoviensi c-us natus stallumque ... obtineat.
ArHist X p. 217 (a. 1552) : abbas Czervyenensis c-us natus Plocensis.
N. constr. sq.
in:
AKapSąd III
p. 246
cf.
supra 10. Ib. p. 169 (a. 1513) : dnus Michael ... c-us in ecclesia cathedrali Plocensi.Ad rem cf. Stanisław Zachorowski, Rozwój i ustrój kapituł polskich w wiekach średnich, Kraków 1912.
2.
regularis
kanonik regularny, zakonnik reguły św. Augustyna; monachus Ordinis s. Augustini
KodWp I p. 16 (a. 1145) : monasterium Cheremesense regularium c-orum... in nostram curam... suscepimus.
KodMp II p. 27 (a. 1220) : decimas domus Msthouiensis ... c-i possident regulares.Ita saepissime.
II.
Canonici Apostolorum
zbiór siedmiu tzw. kanonicznych listów apostolskich, wchodzących poza listami św. Pawła w skład kanonu Pisma Św.
;
septem epistulae, quae praeter s. Pauli epistulas Bibliorum Sacrorum canone continentur
CodSil XV p. 106 (a. 1441) : Nicolaus ... res, libros et clenodia ... deposuit... item c-os apostolorum in papiro ejusdem domini prepositi ... item unum missale.Cf. CANONICA.