Ogólne
Pełne hasło
Więcej

APPAREO

Gramatyka
  • Formyappareo, apareo
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ere, -ui
Znaczenia
  • I. intrans.
    • 1. pojawiać się, przybywać, (o widzeniach) ukazywać się
    • 2. występować, zdarzać się, istnieć
      • α. + in effectum dochodzić do skutku
      • β. + in lucem
    • 3. ukazywać się, być widocznym
      • β. + propter apparere apparet dla ozdobyjest rzeczą widoczną
    • 4. + apparet zdawać się, okazywać się, wyglądać na cośzdaje się
  • II. trans. wykazywać, dowodzić?
  • III. podlegać, służyć

Pełne hasło

APPAREO s. APAREO, -ere, -ui
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • A.
  • N.
[confunditur cum voce aperire v. gr.
PP V p. 22 (a. 1425) : de quibus nobis ... plane apperuit (= apparuit ).
KodLit p. 364 (a. 1434) : woywoda ... bullas ... sanctitatis uestre ... metropolito ... destinatas apparuit [(=aperuit]).
I. intrans.
1. pojawiać się, przybywać, (o widzeniach) ukazywać się; comparere, adesse (etiam de incorporalibus).
N.
iur. stawić się w sądzie; coram\ iudicibus comparere
SchlUrk p. 426 (a. 1294) : piscatores nostri judicio scoltetinostri a-bunt.
PP III p. 226 (a. 1453) : si non a-ret coram iudicio, tunc etc.
2. występować, zdarzać się, istnieć; accidere, fieri, esse
KodWp I p. 76 (a. 1213) : hereditates ... cum ... utilitatibus, que nunc a-ent et procedenti tempore a-bunt.
*SSrSil XIV p. 79 (a. 1484) : moneta uniformis ... sicut ... in aliis terris et regnis a-et.
N. glossam Pol.
RFil XXIV p. 92 (a. 1418) : «wytwarzyl się»a-uit in specie.
N. locut.
α. in effectum dochodzić do skutku; i. q. adduci
*CodVit p. 92 (a. 1403) : quod id, quod ... scribimus ... in effectum ... a-ret.
β. in lucem :
AAlex p.468 (a. 1505) : omni die ibidem furticinia et rapinae in lucem a-ent.
3. ukazywać się, być widocznym; conspici, in conspectu esse.
Additur
conspectui ( MIECH. p. 86 ) , oculis vel ad oculum ( Lites I p. 240, a. 1339 ;
SSrSil I p. 136, a. 1482). N. locut. α. ad legendum:
AUnii p. 73 (a. 1432) : litterae ... in circumferentia sigilli ... non a-bant ad legendum.
Cf. KodWp V p. 647, a. 1440.
β. propter apparere dla ozdoby; decoris gratia
RFil XLVIII p. 371 (a. 1501) : portant crines ... applicando eos ad caput propter a-re.
Impers. apparet jest rzeczą widoczną; patet.
Syn.
constat ( KodWp III p. 521, a. 1382 ; Tom. IV p. 313, a. 1518).
Constr.
a. abs.
b. sq. ex.
c. sq. de.
d. sq. in.
e. sq. per:
Lites I p. 18 (a. 1320) : ut a-et per attestationes.
4. zdawać się, okazywać się, wyglądać na coś; se praestare,videri. Impers. apparet zdaje się; videtur.
N. locut.
prima facie na pierwszy rzut oka; primo aspectu
AKapSąd III p. 123 (a. 1508) : compos racionis existens, ut prima facie a-bat.
Cf. ib. p. 182 (a. 1514).
II. trans. wykazywać, dowodzić? Ostendere, demonstrare?
KodKrak p. 11 (a. 1310) : parte aduersa insufficienter a-nte.
Cf. supra: civibus Cracoviensibus... ius suum sufficienter ostendentibus et probantibus.
III. podlegać, służyć; oboedire, ministrare.
N. constr.
a. sq. gen.
DŁUG. Hist. III p. 107 : civitas Wratislaviensis ... a Poloniae regni corpore se ... curavit subducere et alterius dicionis a-re.
b. sq. in c. abl.
RFil XXVIII p. 282 (a. 1390) : hec Virgo ... in Dei ... servicio semper a-bit.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)