Ogólne
Pełne hasło
Więcej

APPARATUS-2

Gramatyka
  • Formyapparatus, aparatus
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -us
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajmęski
Znaczenia
  • I. abstr.
    • A. propr.
      • 1. + belli (ad bellum) przygotowania wojenne
      • 2. + ciborum przygotowanie zapasów żywności, urządzenie przyjęcia
      • 3. + expensarum (sumptuum) wydatki, koszty
      • 4. uroczystości, obrzędy
    • B. transl.+ devotionis przygotowanie polegające na wzbudzeniu pobożności
  • II. concr.
    • A. propr.
      • 1. + armorum rynsztunek wojenny, broń, uzbrojenie
        • α. tabory
        • β. zbrojny orszak, poczet
      • 2. przepych, okazałość (zwł. stroju)
      • 3. ubranie, szaty
      • 4. zaopatrzenie, dobytek
      • 5. narzędzia
      • 6. wyposażenie wozu, uprząż
      • 7. + vani terroris straszak
      • 8. eccl. eccl. paramenty kościelne
      • 9. iur. eccl. iur. eccl. traktat zawierający objaśnienie tekstów prawa kanonicznego
    • B. transl. transl. rhet. okazałość, przepych (w mowie)

Pełne hasło

APPARATUS s. APARATUS, -us m.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • BJ.
  • A.
  • H.
  • N.
[nom. et acc. pl. apparata
KodPol III p. 314 (a. 1369) : omnia apparata lignorum ... pro molandino opportuna.
RachJag p. 42 (a. 1390) : propter apparata domine regine.
gen. pl. apparatorum:
StPPP II p. 709 (a. 1465) : pro ... combustione apparatorum bellicorum.
abl. pl. apparatis:
KodMp IV p. 376 (a. 1441) : in apparatis armorum.]
I. abstr.
A. propr.
1. belli (ad bellum) et abs. przygotowania wojenne; actus parandi bellum.
N.
wyprawa wojenna; expeditio bellica
*CodVit p. 137 (a. 1406) : subditi ... a-us et progressus Cruciferorum ... sentientes.
Dogiel I p. 97 (a. 1498) : expeditionem sive a-um contra Turcos facere.
2. ciborum et abs. przygotowanie zapasów żywności, urządzenie przyjęcia; actus victum comparandi, epularum praeparatio
RachJag p. 112 (a. 1389) : pro a-u domine regine ... pro II sexag. ollarum.
Ib. p. 42 cf.
Lites II p. 454 (a. 1410) : maioribus a-bus ciborum, potuum.
3. expensarum (sumptuum) wydatki, koszty; i. q. expensae, sumptus
FormJ p. 18 : solacia nuptiarum ... multis.a-bus indigent expensarum.
KodMp IV p. 133 (a. 1411) : sufficientes sumptuum nobis ministrare tenebitur a-us.
4. uroczystości, obrzędy; actus solemnitatem agendi.
B. transl. devotionis przygotowanie polegające na wzbudzeniu pobożności; actus animum ad devotionem excitandi
ConcPol VII p. 153 (a. 1420) : ad missarum sollemnia ... se disponant sacerdotes cum a-u actualis devotionis.
Cf. StSyn VI p. 48 .
II. concr.
A. propr.
1. armorum et abs. rynsztunek wojenny, broń, uzbrojenie; ornatus militaris,armatura, arma.
N.
α. tabory; impedimenta
St PPP II p. 708 (a. 1465) : a-us ... bellicos videlicet equos, boues, balistas et alia necessaria bellica.
β. zbrojny orszak, poczet; satellites
DŁUG. Hist. IV p. 582 : curiam ... cum curribus et equestri pedestrique a-u ingressus est.
2. przepych, okazałość (zwł. stroju); pompa, splendor (praec. vestium).
Eodem sensu pl.
DŁUG. Hist. V p. 154 : rex ... in splendore suorum a-uum.
Inde sensu latiore
3. ubranie, szaty; vestimenta
DŁUG. LibBen II p. 6 : in omni a-u exteriori ...utebatur panno ... albo.
AKapSąd II p. 731 (a. 1508) : inscribere dotem unacum a-u vel ornatu virginis.
4. zaopatrzenie, dobytek; supellex,copiae
KodWp I p. 182 (a. 1238) : cum omni a-u suo hoc est cum equis, bobus, vaccis, ovibus, annona et ceteris domus mee utensilibus.
KodKKr I p. 105 (a. 1278) : villam recipient cum vniuerso a-u et melioratione.
5. narzędzia; instrumenta
KodKKr I p. 134 (a. 1389) : molendina ... cum a-u ... cuiuscumque ligni et ferri ad hoc necessarijs.
KodPol III p. 314 cf. sq. Cf. APPARAMENTUM II 1.
6. wyposażenie wozu, uprząż; ornatus equorum et vehiculi
KsgHenr p. 343 : preter equos ... varium a-um perdidit.
RachJag p. 209 (a. 1394) : pro V frenis et a-u sellarum regalium.
ArPrawn I p. 311 (a. 1553) : cum vehiculis ... atque a-u equorum.
N. locut
.
Tom V p. 237 (a. 1520) : ut quam celerius et levi a-u curruli ... se ad viam expediant
cf. APPARAMENTUM I 2.
7. vani terroris straszak; forma visenti terribilis.
8. eccl. paramenty kościelne; res ad cultum divinum perficiendum necessariae
CodSil IX p. 247 (a. 1360) : album ornatum cum a-u.
DŁUG. LibBen I p. 393 : calices, ornatus, libros et alios a-us.
Cf. APPARAMENTUM III 2.
9. iur. eccl. traktat zawierający objaśnienie tekstów prawa kanonicznego; liber, quo iuris canonici commentarii continentur
ArHist V p. 428 (a. 1450) : a-us domini Innocentii quarti super toto decretalium.
Ib. a-us domini Johannis Andree super Clementinis.
AKapSąd I p. 171 (a. 1500) : liber codicum cum a-u.
B. transl. rhet. okazałość, przepych (w mowie); oratio grandis atque inflata.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)