Ogólne
Pełne hasło
Więcej

ADITUS

Gramatyka
  • Formyaditus, additus
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -us
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajmęski
Znaczenia
  • I.
    • 1. propr. transl.dostęp, wstęp, droga do czegoś lub kogoś
      • a.
        • α.
        • β. + liber
      • b.
        • α.
        • β.
        • γ.
        • δ.
      • a.
      • b. abs.
    • 2. miejsce, przez które się wchodzi
  • II.
    • 1. sposobność
    • 2. początek
    • 3. osiągnięcie
  • III. iur.
    • a. + super aliquid prawo do czegoś
    • b. prawo wnoszenia skargi

Pełne hasło

ADITUS s. ADDITUS, -us m.
  • F.
  • Th.
  • S.
  • Dc.
  • A.
I.
1. dostęp, wstęp, droga do czegoś lub kogoś; facultas adeundi, accessus, via ad aliquid aut aliquem, propr. et transl. Coniungitur saepe cum:
a. adi.
α. difficilis, facilis.
β. liber
AKapSąd III p. 29 (a. 1466) : si valuerit, liberum habebit a-um ad officia ... celebranda.
Ib. p. 116 (a. 1507) : precludes liberum a-um uxori ipsius et familie.
b. verbis
α. habere, subire.
β. aperire, dare, facere, ministrare, praebere, procurare, reserare.
γ. claudere, excludere, obstruere, praecludere.
δ. patet.
N. locut.
semita a-us
KodKrak I p. 110 (a. 1395) : domus ... erecta ... penes semitam a-us ad domos consulum.
Constr. :
a. sq. ad.
b. abs.
2. miejsce, przez które się wchodzi; locus, per quem itur
Inst. p. 111 : ferarum a-us effugiaque occupare nonnumquam uenantibus est necessarium.
WAPOW. Chr. p. 50 : sagittariis in a-u oppidi circumquaque collocatis.
II. alicuius rei, aliquid faciendi
1. sposobność; occasio
KodWp I p. 383 (a. 1268) : ne res memorabiles ... oblivio valeat infirmare, consueverunt eiusmodi oblivionis a-us per scripti continentiam refrenari.
KodPol I p. 93 (a. 1275) : ne ... ad lites parati a-um inveniant malignandi.
2. początek; initium
FormJ p. 24 (a. 1403) : o quam tristes a-us, tristes exitus tristis habet ambicio.
3. osiągnięcie; adeptio
CALLIM. Hist. p. 82 : urgente iam hieme sine commeatu elabi ab exercitu coeptum est et in ipsius victoriae a-u obsidio paulatim dissolvebatur.
III. iur.
a. super aliquid prawo do czegoś; ius
APozn II p. 276 (a. 1495) : se asserebat ... super melioracionem proximiorem a-um habere (cf. latiorem contextum ).
b. prawo wnoszenia skargi; ius accusandi, cf.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)