- F.
- Th.
- S.
- Dc.
- BJ.
I.
trans. aliquid
1.
przysądzić coś komuś,na mocy wyroku sądowego
przyznać; iudicando attribuere, iudicii
sententia alicui addicere.
Opp.
abiudicare, deiudieare.
N.
constr.:
a. alicui.
b. ad aliquem
AKapSąd III p. 13 (a. 1458) : a-vit ... decimam ... ad ecclesiam.
c. in aliquid
TPaw III (a. 1391) : recepit se ... ad ... capitaneum ad recognoscendum, quod in istud frumentum a-uit et praeiudicauit erga Stanislaum.
d. in aliquo od kogoś; de, ex aliquo
StPPP VIII p. 448 (a. 1398) : iudicium eidem Petro in ipso Msczugio easdem decetn marcas a-uit.
Ib. p. 610 (a. 1398) : a-erunt eidem Stanislao iure XI marcas in ... Simone.
2.
sądownie wyznaczyć,nakazać (karę, milczenie);
ex iudicii auctoritate dicere
(poenam), imponere (silentium)
StPPP VIII p. 147 (a. 1385) : terminum ... pro pena a-ta.
ArHist VIII p. 469 (a. 1400-1417): poenamque capitis et quingentis wlgariter «pancznadzescza» ... a-ntes.
ArPrawn X p. 352 (a. 1412): Jacussio predicto super eadem scultecia perpetuum silentium a-amus et imponimus.
N.
glossam
Pol.
KsgCzer p. 344 (a. 1409) : quidquid dnus iudex a-uerit vulgariter «szkaze», hoc tenebuntur ... expagare.
3.
sądownie uznać coś,przyjąć do wiadomości;
ex iudicii
arbitrio probare,accipere, agnoscere
KodWp III p. 701 (a. 1397) : nos ([sc. iudex)] … easdem litteras confirmavimus et a-amus ac dominam predictam ... iustam facimus.
AGZ XV p. 97 (a. 1468) : domini ... expurgacionem a-verunt.
4.
rozsądzić, rozpatrzyć do końca; diiudicare usque ad
finem
AGZ XV p. 327 (a. 1495) : termini cast., qui hodie non sunt a-ti per iudicium, ad diem crastinam ... sunt positi.
II. aliquem
1.
skazać; condemnare
a.
alicui rei
*CodEp II p. 473 (ante a. 1434) : Christus ... morti a-atur.
NIC. BŁ. Serm. II p. 251 : fuit propter sua crimina ... per imperatorem morti a-tus.
b.
in poenam
ArPrawn V p. 378 (a. 1481) : Iacobum … in penam trium marcarum ... a-vimus.
c.
sq.
inf.
ARect I p.438 (a. 1502) : Matthias ... a-tus est soluere 1 florenum ... dno Franczbangk.
d.
super aliquem
AGZ XI p. 157 (a. 1439) : Leonardus ... non comparuit, ideo super ipsum «nestany» a-vimus alias «skazaly».
2.
uxorem, aliquem in uxorem
uznać sądownie za czyjąś prawowitą żonę; iudicii sententia
declarare uxorem alicuius
legitimam esse
ArHist V p. 93 (a. 1410) : iudex ... ipsam ... priori marito ... a-uit et ipsos tunc copulavit.
Ib. p. 96 (a. 1411) : petens ipsam a-ri in vxorem et ad consumandum copulam in facie ecclesie conpelli.
3.
liberum,
innocentem, iustum, rectum, expurgatum, iustificatum
uznać sądownie za wolnego,niewinnego itp.
; liberum,expurgatum, iustificatum
etc. ex iudicii
auctoritate declarare
KsgPrzem I p. 34 (a. 1407) : Marcus comparuit quinquies contra Spener … et liber sententiatus et a-tus fuit.
Ib. p. 24 (a. 1407) : advocatus liber a-tus est contra Tiskonem pro nodulis iudicio bannito.
StPPP II p. 455 (a. 1439) : scabini ... recognouerunt, quod prefati fideiussores ipsorum fideiussorie caucioni satisfecerunt, et ipsos de eadem caucione ... absoluerunt et liberos dimiserunt et a-erunt.
AGZ XI p. 228 (a. 1443) : Stepan ... expurgavit se pro furtu … ideo ipsum iustum et rectum a-vimus.
KH XIV p. 453 (a. 1478) : nos ... pro tribunali residentes … ipsos fratres ... in ipsa causa fore veraciter et iuste expurgatos et iustificatos ... a-vimus, sententiavimus et decrevimus.
N.
locut.
a-tus libertati
uznany za wolnego; liber declaratus
KodWp II p. 52 (a. 1291) : iudicii ... tenore prenominati (sc. iudices ) abbatis villas ab … viciniarum solucione exemptas et libertati a-tas ... dimiserunt.
Eodem sensu abs.
KodPol III p. 407 (a. 1435) : nos ... predictos incolas circa [(=propter]) priuilegium a-uimus.
III.
intrans.
1.
alicui
wydać wyrok na czyjąś korzyść; sententiam
alicui commodam dicere
StPPP IX p. 24 (a. 1423) : non a-vimus Zauissio pro lucro, in wlgari «za ziskane».
AGZ XI p. 400 (a. 1454) : reclamaverunt se ad librum iuxta priorem recognicionem dicti Truchan, ut ipsis a-retur alias «aby gym dokaszano».
2.
wydać wyrok w
ogóle, orzec sądownie; iudicare,sententiam
pronuntiare
ArPrawn X p. 32 (a. 1394) : Nicolaus ... monuit Johannem ... ut domum secum divideret, prout sententialiter inter ipsos est a-tum.
AKapSąd II p. 17 (a. 1415) : a-vimus sententialiter et presentibusa-amusde agris dicte advocacie missales annonas predictas ... solvi debere.
PP III p. 5 (a. 1427) : ius bannitum a-vit, quia Nicolausest liber a pueris Penoskonis, quia ipsis satisfecit.
3.
uzyskać korzystny dla siebie wyrok sądu;
sententiam iudicii sibi commodam
assequi
TPaw IV p. 136 (a.1406) : Ancha ... conquesta est super Andream ... asserens, quod eidem dne idem Andreas abiudicavit duo vulnera cruenta, pro quibus ipsa parata est iudxibus a-re.
4.
pass.
wygrać sprawę; iudicio vincere
KsgGrWp I p.260 (a. 1397) : quaecumque ... fuerit per arbitros oars dejudicata, ille causam suam amisit et a-ta pars … fuerit lucrata.
II.
uważać,uznać;
i. q. iudicare, putare
ConcPol IV p. 129 (a. 1434) : ipsis opportunum a-amus, ut sciant, qualiter in domo Domini conversari debeant.