Ogólne
Pełne hasło
Więcej

EXURO

Gramatyka
  • Formyexuro
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ere, -ussi, -ustum
Znaczenia
  • I.
    • A.
      • 1. torrere, arefacere.
      • 2. coquere, excoquere
    • B.
      • 1. propr.+ igne) a. aliquida aliquem comburere, in cinerem redigere, igne consumere
      • 2. transl. consumere (quasi igne), delere.
        • α. + calorem suum
        • β. + conscientiam suam
    • C.
      • 1. urere, calefacere
        • a. propr.
        • b. transl.
      • 2. adurere (cauterio).
      • 3. + metalla conflare.

Pełne hasło

EXURO, -ere, -ussi, -ustum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • B.
[ inf. perf. act. exurisse? AKapSąd II p. 683 (a. 1497) : qui debuisset eis picem in silva exurisse. ]
I.
A.
1. pozbawiać wilgoci, wysuszać, wypalać; torrere, arefacere.
N.
frigore : DANT. in
Tom. IX p. 187 (a. 1527) : hoc vernum tempus ... in brumam se convertit; per totam Hispaniam fructus et vina frigore pro majore parte e-ssit.
2. wypalać (cegłę, wapno); coquere, excoquere
MPH III p. 254 (a. 1456) : fecerat magnam fornacem ad e-ndum lateres.
APozn I p. 332 (a. 1461) : fornacem cernenti ... e-ndam.
Ita saepius.
Item
picem
N. de caementi coctoribus
laborem suum i. q. lateres
KodKrak p. 479 (a. 1504) : si autem aliquis laborem suum ... non bene e-tum ad vendendum exposuerit etc.
B.
1. propr. spalić doszczętnie, zniszczyć ogniem; comburere, in cinerem redigere, igne consumere (interdum additur igne) a. aliquid , praec. a edificia, civitates, scripta, mortuorum corpora, item barbam alicuius. Per metonymiam aliquem i. e. domum alicuius
AKap Sąd I p. 91 (a. 1457) : kmethoni e-to ... ad unum annum concesserunt libertatem.
Glossae Pol.
AGZ XI p. 423 (a. 1454) : e-isti sibi alias «posyaglesz» stabulum.
Ib. XV p. 32 (a. 1458) : barbam sibi e-erunt alias «wizgli».
b. aliquem.
2. transl. wypalić, zniszczyć; consumere (quasi igne), delere.
N.
α. calorem suum :
NIC. BŁ. Serm. II p. 143 : iracundus ad quodlibet verbum statim calorem suum e-it gestu, verbis et vultu.
β. conscientiam suam :
AKapSąd I p. 420 (a. 1456) : femina conscientiam secum pariter habitantis e-it.
C.
1. palić, grzać; urere, calefacere
a. propr. de sole sim.
b. transl. , praec. de amore.
N. de
vino :
COPERN. OpM p. 98 : exhilarante vino inebriatos et e-nte.
2. przypalać, piętnować; adurere (cauterio).
3. metalla przetapiać; conflare.
N. constr. sq.
de :
AKap Sąd III p. 343 (a. 1525) : massam metalli alias «spyza» e-ti de campanis.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)