Ogólne
Pełne hasło
Więcej

EXBRIGATIO

Gramatyka
  • Formyexbrigatio, exbrigacio
  • Etymologiaexbrigo
  • Odmiana -onis
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajżeński
Znaczenia
  • I. abstr.
    • 1. rei alienatae cautio, repromissio, sponsio, auctoritas
    • 2. restitutio, traditio
    • 3. exactio (vectigalis)
    • 4. probatio, demonstratio
    • 5. definitio, determinatio (limitum)
  • II. concr. id quod puellae nubenti a patre vel tutore super dotem dabatur, dotalia dona, (interdum i. q.) dos

Pełne hasło

EXBRIGATIO s. EXBRIGACIO, -onis f. (exbrigo) iur. t. t.
I. abstr.
1. zobowiązanie pozbywcy do zastąpienia w procesie nabywcy w wypadku pretensji osób trzecich,zabezpieczenie rzeczy pozbytej (lub jej nabywcy) od pretensji osób trzecich; rei alienatae cautio, repromissio, sponsio, auctoritas
LhnUrk II p. 33 (a. 1358) : recognoscimus ... promittentes presentibus ... domino ... episcopo et ... capitulo ... quod ... ipsos pro ipsius castri et ... villarum ... per nos emptarum ... e-e seu evictione ... nullatenus impetemus nec ipsi eadem bona seu villas nobis exbrigare vel evincere aliqualiter tenebuntur.
KodMp III p. 132 (a. 1359) : venditores promittentes expresse pro omni euiccione, intercessione ac e-e in iudicio vel extra iudicium, si per aliquem ... domino archiepiscopo ... questio siue aliquod oriretur ... impedimentum.
KodWp III p. 417 (a. 1374) : nos et nostros successores obligamus ... ad omnimodam evictionem et e-em iudicialem dictarum villarum ... contra subditos nostros.
TPaw IV p. 579 (a. 1394) : Wlodimirus ... attemptauit terminum ... super Seczconem ... pro quadam e-e hereditatis ipsius Conari.
Ita saepius saec. XIV-XV. Glossae
KsgCzer p. 186 (a. 1418) : tenetur exbrigare hereditatem ... ipsi Bartholomeo ... et hec e-o wulgariter «viprawene» debet fieri in XII septimanis.
ArPrawn I p. 290 (a. 1553) : evictio, eliberatio, e-o alias «warungk» ([Germ.) ]bonorum resignatorum in spem et titulum iustae reemptionis.
N.
non exbrigatio (e Pol. ) niezabezpieczenie, brak zabezpieczenia; evictio neglecta, evictionis defectus
KodWp V p. 366 (a. 1424) : si ob non e-em predicte hereditatis aliquod dampnum incurreret.
Cf. infra 43,46 atque EXBRIGO I ELIBERATIO II EVICTIO II 2 INTERCESSIO et ad rem Dąbkowski, Prawo prywatne II p. 491 sqq.
2. przekazanie, oddanie, zwrot czegoś; restitutio, traditio
KsgZPozn p. 371 (a. 1405) : Wincencius ... habet peremptorium terminum cum Sczedrzicowa pro vestimentis et e-e currus et duobus equis.
Cf. EXBRIGO II B 2.
Item dicitur
non exbrigatio
ib. p. 388 (a. 1405) : Woytek astitit secundo termino super Adam ... heredem pro centum marcis racione vadii super non e-em litere civilis.
Ib. p. 436 (a. 1406) : Woytko civis Poznaniensis astitit termino super dominam Cowalska pro tribus marcis racione non e-is literarum et adiudicatum solvit.
Cf.
3. pobieranie (opłaty); exactio (vectigalis)
KodKrak p. 209 (a. 1447) : consulibus ciuitatis ... quadraginta currus ... ceruisie ... adducere ... indulsimus et ... sine omni ceruisie dacione et e-e per quempiam nostrorum dominorum ... indulgimus propinare.
Cf. EXBRIGO II B 3.
4. wykazanie, dowiedzenie czegoś; probatio, demonstratio
NieznHer p. 5 (a. 1411) : Stanislaus de suo clenodio Gelen ... et de tertio clenodio Wczele testes adducat pro e-e militalis dignitatis (i. nobilis originis ).
StPPP II p. 429 (a. 1437) : si ... Derslaus cum fratribus suis germanis et nobilis Nicolaus ... citati fuerint pro aliquibus bonis hereditarijs ... extunc ... palatinus Poznaniensis, awus et awunculi ... Nicolai ... ipsum tenentur statuere in jure ad terminum pro e-e alias «o dobycze» annorum (i. discretionis) eidem Nicolao ... et Derslaus cum fratribus ... respondeat pro ipsorum sorte.
5. ustalenie, wyznaczenie granic; definitio, determinatio (limitum)
PommUrk IV p. 274 (a. 1307) : nos abbas ... cum ... nostris burgensibus ... de metis et e-e quadam seu diffinitione inter ecclesiam nostram ... et civitatem ... concordavimus.
Constr. ad
1-5:
a. abs. ,
b. sq. gen., 17.21.
c. sq. dat. ,
d. sq. contra
e. sq. in c. abl. ,
e. sq. inter
g. sq. per
II. concr. wyprawa córki, to co dziewczyna wychodząca za mąż dostawała oprócz posagu, (niekiedy tyle co) posag; id quod puellae nubenti a patre vel tutore super dotem dabatur, dotalia dona, (interdum i. q.) dos
KodMp IV p. 252 (a. 1429) : sorori germane ... centum marcas racione dotis et aliud centum marcas racione e-is post maritum ipsam tradendo dare debebit et ... alije sorori ... germane centum marcas racione dotis siue e-is post maritum dabit dominus Petrus.
AGZ XIX p. 7 (a. 1471) : ipsis ... Iohannes Mzurowsky heres ... restituit et solvit totaliter dotem et e-em vulgariter «wyprawo», quam dotem et e-em ipse dominus Mzurowsky post ... consortem suam ... receperat et cum effectu levaverat et inscriptionem super eandem dotem et e-em mortificat.
Ib. XVIII p. 120 (a. 1475) : tu recipisti post amitam ipsius germanam olim ... Katherinam consortem tuam ... e-e alias «wyprawo)» aurum, argentum, margarithas, vestes, equos, currus ... omnia in valore quinquaginta marcarum de manibus matris pretuite Katherine.
Ib. infra de quibus quinquaginta marcis e-is decem marce sue sortis ... post manum mortuam Katherine ... iure propinquitatis super ipsum Nicolaum sunt devolute.
Ib. p. 135 (a. 1476) : quinquaginta marcas e-is «wyprawy».
Cf. EXBRIGO II A 2. Ad rem cf. Dąbkowski, Prawo prywatne I p. 399-401;Bardach, Historia państwa i prawa I p. 285 sq.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)