Ogólne
Pełne hasło
Więcej

EMENDATIO

Gramatyka
  • Formyemendatio, emendacio
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -onis
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajżeński
Znaczenia
  • I.
    • A.
      • 1. + a. morum, vitae, erroris b. condicionis (status) rerum, institutionum hominis melioratio c. valetudinis correctio,mutatio in melius sanatio.
      • 2. + scriptorum sublatio errorum.
      • 3. concr.+ a. b. refectio, reparatio
    • B. iur.+ deprecatoria damni restitutio, compensatio, satisfactio pecunia, quae recompensationis loco solvebatur
  • II. Eccl.+ peccatorum criminis illati purgatio absolutio
  • III. castigatio.

Pełne hasło

EMENDATIO s. EMENDACIO, -onis f.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • L.
  • A.
  • N.
  • K.
I.
A.
1. poprawa, naprawa, zmiana na lepsze, ulepszenie; correctio,mutatio in melius a. morum, vitae, erroris et abs. b. condicionis (status) rerum, institutionum sim. Meton. hominis (syn. melioratio : AKapSąd III p. 185, a. 1515) . c. valetudinis poprawa zdrowia, uzdrowienie; sanatio.
2. scriptorum korekta, poprawienie błędów; sublatio errorum.
3. (rerum concr. ) naprawa, odnowienie; refectio, reparatio a. vestimentorum. b. aliarum rerum
KsgKaz p. 290 (a. 1393) : pro e-e selle III J gr.
RachJag p. 200 (a. 1394) : pro e-e et mundacione VIII scultellarum dni regis.
N.
non emendatio
ArPrawn V p. 475 (saec. XV ex.) : propter non e-em domorum ipsi domini et ecclesia non modicum reportat pudorem et verecundiam.
B. iur. t. t. odszkodowanie, zadośćuczynienie, wyrównanie; damni restitutio, compensatio, satisfactio
KodWp I p. 427 (a. 1279) : si quis in his excesserit et... non emendaverit ... ex tunc ... ad e-em condignam ab ingressu ecclesie excludatur.
PrzPol p. 101 (a. 1447) : super dampnorum e-e.
Ita saepius. Additur deprecatoria ( ARect I p. 484, a. 1507). Occ. nawiązka; pecunia, quae recompensationis loco solvebatur
CodPom p. 310 (a. 1221) : si aliquem colonum de ipsa uilla capitalem subire continget sententiam aut manus amputationum, quicquid e-is inde proueniet, dominus episcopus habebit.
StSyn IV p. 93 : deprehensus ... quoadusque decem marcas ... pro e-e solverit, districto carceri mancipetur.
Cf. EMENDA II 2.
Constr. sq. gen. supra 3
KodKrak p. 250 (a. 1468) : e-bus iniuriarum et debitorum inter eos quomodolibet contractorum nullatenus se ingerere ... presumatis.
II. iur. t. t. oczyszczenie (z zarzutów),wykazanie niewinności; criminis illati purgatio
TPaw IV p. 71 (a. 1400) : veniens heres Paulus ... cum Nicolao ... debuerunt habere e-em, quam iam Nicolaus ... debuit iurare.
StPPP II p. 590 (a. 1450) : nos itaque visa justicia ipsius ... ipsam e-em alias «ocziszczenye» sue innocencie adjudicauimus (cf. ib. supra honorem suum per iuramentum dictorum testium emendauit et expurgauit).
Ib. p. 796 (a. 1473) : qui pro sua huiusmodi criminis illati expurgacione ad nos confugiens nos humillime supplicauit, quatenus super e-e talis sue infamie attestaciones recipiendas concedere dignaremur.
Eccl. peccatorum et abs. : odpuszczenie grzechów; absolutio
KodWp I p. 475 (a. 1282) : studuimus ... predecessorum privilegia ... confirmare ... pro e-e peccatorum nostrorum et anime nostre in remedium.
DŁUG. Op. p. 54 : maius e-is meritum pro superabundantia culpae, in te et in tuos benignitate divina experturus.
Cf. EMUNDATIO II 2 et EMENDO III 2.
III. nagana, upomnienie, skarcenie; castigatio.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)