- B.
I.
propr.
1.
transport, przewóz, dostawa; actus conducendi, adducendi, vehendi, vectio
RachJag p. 25 (a. 1389) : rasori ... pro d-a auene empte.
KodWp V p. 357 (a. 1423) : pro reformacione ... molendini nos ... robora eidem molendinatori cum d-a teneamur expedire.Ita vulgo. Glossa Pol.
RachWaw p. 41 (a. 1524) : ratione d-ae alias «karovania» ... roborum ... de flumine ad ripam.
Constr.
a.
abs.
b.
sq.
gen.
obi.
et saepissime.
c.
sq.
gen.
subi.
KodMp I p. 212 (a. 1329) : d-a navium et uectura curruum cum rebus mercimonialibus versus Thorun.
DŁUG. Op. p. 633 : d-a Thychii mihi displicet: postquam magis recepit et minus laborat.d. sq. cum et saepius.
Item indicatur
a.
unde et quo?
KsgPozn p. 432 (a. 1497) : a d-a quercorum de fluvio 12 grossos ... a d-a lignorum quercinorum ad curiam 15 grossos.Ita saepius. b. quo?
Visit. p. 314 (a. 1511) : d-am in Zabarthow ... facere.c. unde et quem ad finem?
AKap p. 213 (a. 1570) : aque ex lacu d-a pro cervisia braxanda.
2.
praec.
pl. podwody jako ciężar prawa feudalnego; iuris feodalis onus, quo rustici currus domino eiusque ministris suppeditare tenebantur
FrKanc p. 30 (a. 1401) : ab omnibus censibus ... exactionibus, vecturis, d-is, equitaturis... damus libertatem.
KodMp IV p. 107 (a. 1407) : ab omni dacione, exaccione, d-is, vecturis et laboribus nostris regalibus ... damus ... libertatem.Ita passim. Glossae Pol.
DokMp III p. 148 (a. 1444) : d-as vero, alias «powoszy» iuxta conswetudinem ... facere.
DŁUG. LibBen II p. 452 : tabernatores ... exempti sunt ... a d-is alias «poyasd».
StPPP XII p. 417 (a. 1496) : coloni efficiunt d-am, alias «zaczyąg», in Pyothrkow tempore conventionis.
Visit. p. 130 (a. 1511) : cmetones ex laneis duobus d-am seu «ssarwark» debent facere uno curru, quando ex ordine ad ipsos veniet (ita ib. saepius).
Ib. p. 385 (a. 1512) : d-as seu podwodas faciunt.
3.
singularia
a.
jednorazowe przewiezienie czegoś na furze; vectio, quae uno curru semel fit
ŁASKI LibBen I p. 237 : tabernator ... solvebat ... plebano ... a qualibet d-a cerevisiae alias «oth kozdy fory» per unam amphoram cerevisiae.Cf. DUCTIO I A 1 et Słownik Staropolski s. v. fura.
b.
to co zostało przywiezione?
id quod advectum est?
AKapSąd II p. 11 (a. 1415) : dicta robora non indigebunt laboribus maioribus, sed de Slawno adducta pro tecto turris possent converti propter levitatem d-e.
c.
voluntaria
prawo wyrębu lasu; ius arbores in silva excidendi
KodKKr II p. 342 (a. 1409) : Laurentius ... episcopum Cracouiensem pro libertate et d-a voluntaria, wlgariter «o leczenstwo y o wramb», in borris ac in siluis episcopalibus ... citasset.Cf. Słownik Staropolski s. v. lecieństwo.
d.
wywożenie drewna (opałowego); lignorum e silvis evectio
Visit. p. 295 (a. 1511) : kmethones habent liberam lignorum d-am pro foro de eisdem silvis.
e.
cum sagena
połów ryb; piscatura
Visit. p. 441 (a. 1512) : lacus est sub villa, sed non integer, nam abbasTrzemesznensis habet partem ipsius... et villa Gyrzikowo ... habet in eodem lacu tres d-as cum sagena.
f.
canum
rodzaj ciężaru prawa książęcego, polegający na obowiązku utrzymywania psiarni i psiarczyków; iuris ducalis onus, ex quo subditi canes venaticos eorumque curatores alere cogebantur
KodMaz(L) p. 213 (a. 1447) : eos nobiles ... a literarum portitura, canum d-a aliisque omnibus servicijs ... absoluimus.Cf. CANIDUCTOR CANIDUCTIO CANIS II.
g.
aquae
prawie tyle co wodociąg;
i. fere q. aquae ductus
PH IV p. 377 (a. 1578) : contributionis exigendae ac tandem in aquae istius d-am ... erogandae potestatem penes ... magistratum perpetuo permanere volumus.
II.
transl. przewlekanie sporu; litis productio
KodUJ II p. 38 (a. 1444) : ad ... dirimendum lites, discordias, controversias, necnon quaestiones, dissensiones et d-as.