Ogólne
Pełne hasło
Więcej

DOMESTICUS

Gramatyka
  • Formydomesticus, domasticus, domestica, domestica, domesticus, domesticus
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -a, -um -orum -ae -i -i
  • Część mowyprzymiotnikrzeczownikrzeczownikrzeczownik
  • Rodzajnijakimęskimęski
Znaczenia
  • I. propr.
    • A.
      • 1. ad domum pertinens (de eis, quae domi sunt, aluntur, fiunt sim.),
        • a. + animalia
        • b. concr. abstr.
          • α. iur.
          • β. + labores (servitia)
          • γ. + census
        • a. supellex
        • b. + vestis) quae domi portatur (hinc de forma stellae
      • 2. qui ad rem familiarem pertinet, familiaris.
    • B. qui ad familiam pertinet,consanguineus
  • II. transl.
    • 1.
      • a. suus, proprius,privatus.
      • b. cotidianus,consuetus
      • c. patrius,civilis, intestinus
        • α.
        • β. gentilis, civis.
    • 2. eccl.+ fidei qui fidem communem cum aliquo profitetur.

Pełne hasło

DOMESTICUS s. DOMASTICUS, -a, -um
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • L.
  • A.
  • N.
I. propr.
A. de rebus
1. domowy, tj. dotyczący domu, przynależny do domu, żyjący (znajdujący się, odbywający się, zrobiony itp.) w domu; ad domum pertinens (de eis, quae domi sunt, aluntur, fiunt sim.), praec.
a. animalia sim. (glossa Pol.
RFil XXIV p. 372, a. 1430 : carnes animalium bene d-e «vnoszone»).
b. res variae concr. et abstr. Occ.
α. iur. violentia sim. i. e. vis domui alicuius illata ( StPPP III p. 30 ; ArPrawn V p. 85, a. 1474 ;et saepius).
β. labores (servitia) intelliguntur iuris feodalis onera
StPPP II p. 786 (a. 1472) : scultetus non tenetur ... domino castellano d-a servicia.
RachKról p. 168 (a. 1477) : aliis hircos exposuit in laboribus d-is alias «na tlokach».
γ. census i. q. qui a domo solvitur
CracArt I p. 90 (a. 1434) : promisit dicte domine pro censu d-o in omni vi et iure, sicut est ius census d-i.
Subst.
a. domestica,, -orum n. sprzęty domowe; supellex
StPPP II p. 395 (a. 1434) : mensalia, manutergia et alias res supellectiles seu d-a recepisti violenter.
b. domestica,, -ae f. (sc. vestis) szata domowa, suknia; quae domi portatur (hinc de forma stellae COPERN. Rv p. 125 ).
2. związany z życiem domowym, rodzinnym; qui ad rem familiarem pertinet, familiaris.
B. (de hominibus) należący do grona domowni ków, do rodziny; qui ad familiam pertinet,consanguineus.
N.
frater:
Visit. p. 277 (a. 1511) : in quibus fundamentis Sbigneus de Oleschnycza, quoniam erant fratres d-i seu unius familiae (Sbigneus et Iacobus de Sienno ) ... ob fraternum honorem ... aedificavit ligneam domum.
Opp.
exhereditatus ( ŁASKI ComPriv fol. 179a ). Subst. domesticus,, -i m. domownik; familiaris
AGZ XIII p. 489 (a. 1465) : tu exdirexisti tuos familiares et d-os alias «chlogdzcze».
GLb p. 33 : domus «czelyadz»; d-i «czelyadnyczi».
Inde sensu latiore:
przyjaciel (domu); familiaris amicus.
N.
Dei :
PommUrk IV p. 41 (a. 1302) : quos fides pura ... devotio assidua ... atque perfectio summa Dei facit d-os et amicos.
II. transl.
1.
a. swój, własny, prywatny; suus, proprius,privatus.
b. zwyczajny, zwykły; cotidianus,consuetus.
c. ojczysty,rodzinny,krajowy,wewnętrzny; patrius,civilis, intestinus
α. res,praec. bellum sim., item virtus, ius.
N.
fides i . q. communis
CodVit p. 417 (a. 1418) : incomoda et dispendia fidei d-e incumbentia.
β. homines; inde subst. domesticus,, -i m. krajan,ziomek; gentilis, civis.
2. eccl. fidei (e Vlg. Gal. 6, 10) jednej wiary; qui fidem communem cum aliquo profitetur.
Simili sensu
pietatis catholicae ( CodPom p. 159, a. 1187).
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)