- Dc.
- B. (-or),
- H.
- N.
I.
uzgodnić,ustalić, wyznaczyć; pacisci, constituere
PomnLw I p. 39 (a. 1385) : inter Nicolaum ... et Iohannem ... tali modo exstat d-tum, quod ... Nicolaus ... in area ipsius latitudine vnius muri abscessit.
KsgPrzem I p. 221 (a. 1434) : ad terminum in emptione d-tum.
APozn I p. 310 (a. 1460) : sub pena vallata, ex arbitrio nostro d-nda.
II. aliquem
1.
wyznaczyć (lub pobierać) okup za jeńca; pretium captivi redimendi statuere (vel exigere)
KodPol IV p. 9 (a. 1391) : omnes ... capti ... qui non sunt d-ti, et si sint d-ti et non solverunt, non debeant moveri.
Lites II p. 59 (a. 1412) : Cruciferi detinuerunt ... transeuntem cum pice et d-verunt ipsum in sexaginta marcis.Glossae Pol.
ArHist III p. 206 (a. 1412) : si quis nobilis captiuat ... ignobilem ... tenetur ... terciam penam de eo, quod d-uit eum vulgariter «obszaczowal» (cf. StPPP VII p. 478).
StPPP II p. 530 (a. 1443) : ipsum d-verunt alias «schaczowali» super quadringentas marcas et dampnificaverunt ipsum in totidem.Ita saepius saec. XV—XVI . Occ. dyngować tj. pobierać okup w postaci jaj itp. (w zwyczajach wielkanocnych); de more a captis (in festo Paschae) ova sim. exigendi
StSyn VI p. 49 (a. 1415—1417) : ne ... masculi feminas et femine masculos presumant pro ovis et aliis muneribus d-re vulgariter «dingowacz» (cf. ConcPol VII p. 155, a. 1420; StPPP V p. XXVI, a. 1420).Cf. item DEPACTIO I.
2.
obciążać (zwł. nadmiernie) opłatami lub podatkami, zmuszać do płacenia; soluciones vel tributa (praec. nimia) imponere, solvenda exigere
KodWp II p. 447 (a. 1327) : sic quod nullus ex hijs nobilibus nostris eos religiosos seu hereditates eorum d-re, iudicare et maligne angariare presumpserit.
DŁUG. Hist. V p. 541 : stipendiarii omnem Silesiam ... gravibus tributis d-bant.Ita vulgo saec. XVI.
Iuxta posita
angariare (
ArHist X
p. 359, a. 1532)
, gravare (
StPPP III
p. 28, a. 1532
;
ArPrawn I
p. 446, a. 1557)
, spoliare (
AKapSąd III
p. 210, a. 1525
;
ArHist X
p. 359, a. 1532).
Constr.
ad
1—2: a.
sq.
,
ab
c.
abl.
ConcPol VIII p. 159 (a. 1529) : plerique a funeribus in ipsorum ecclesiis tumulatis … passim consangwineos sepultorum d-re consueverint,b. sq. abl. , cf c. sq. in c. abl. ,cf. et
StPPP III p. 63 (a. 1532) : pro redemptione litium in summis pecuniariis ... d-re.d. sq. super c. acc. , cf. supra 7.
III.
aliquid
wymusić, zabrać tytułem okupu lub (niesłusznej) opłaty; solutionis iniustae vel redemptionis nomine exigere
DŁUG. Hist. III p. 91 : Boleslaus Cunrado ... cui ... civitates a patre suo d-tae obtigerant, bellum movet.
AKapSąd I p. 269 (a. 1499) : medietatem eiusdem marce d-tam recepit ... contra ... canonum dispositionem.
CorpJP IV 1, p. 56 (a. 1523) : si notarius... ultra ... ordinationem ... quidpiam ab aliquo d-verit, talis eidem d-to id... restituere teneatur (cf. ArPrawn VI p. 122, a. 1554).