Ogólne
Pełne hasło
Więcej

DELECTABILIS

Gramatyka
  • Formydelectabilis, delectabile
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -e -is
  • Część mowyprzymiotnikrzeczownik
  • Rodzajnijaki
Znaczenia
  • iucundus, gratus, dulcis
    • 1.
    • 2.
      • a. concr.
      • b. abstr.

Pełne hasło

DELECTABILIS, -e
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • L.
[comp. delectabilior : NIC. BŁ. Serm. III p. 42 : quid delectabilius gloria nominis huius Iesu.
Cf. infra 44.
ArPrawn I p. 218 (saec. XV) : tanto delectabilior ... quanto comendabilior.
AKap p. 291 (a. 1543) : libris ad legendum necessariis et delectabilioribus.
Cf. Th. V 1, 417, 65 sqq. plus delectabilis : AKapSąd III p. 120 (a. 1508) : pulcriores, amabiliores et plus delectabiles feminas.
superl. delectabilissimus:
ZABOR. Tract. p. 32 : talis vita est delectabilissima et suavissima (cf. id. Coel. fol. A VII b).
GŁOG. Alex. II fol. d IIa : vita substantiarum separatarum est delectabilissima. Cf. Th. V 1, 418. 2.]
przyjemny, miły, rozkoszny; iucundus, gratus, dulcis
1. de hominibus: syn. et iuxta posita pulcher, amabilis cf. , commendabilis cf.
2. de rebus
a. concr.
Additur
visu (de luce DŁUG. Hist. IV p. 597 ) , aspectu (de structura domus VAdAnt p. 36, v. 12 ; cf. Vlg. Gen. 3, 6), ad legendum (de libro SSrSil I p. 259, a. 1489). Occ. sensu praegnanti: przyjemny w smaku, smaczny; suavis saporis
NIC. BŁ. Serm. I p. 265 : carnes d-iores sint piscibus.
b. abstr. , v. gr. sapor ( GŁOG. Anim. fol. O IV a) , spectaculum ( CodVit p. 1005, a. 1416) , vita (cf. et 32), corollarium (i. conclusio NIC. BŁ. Serm. I p. 18 ) ; etiam adventus Christi ( ib. p. 22 ; JAC. PAR. Serm. fol. 7a ). Adduntur adv. vel locut. adv. ineffabiliter ( MARTIN. OP. Serm. p. 168 ) , super omnia ( NIC. BŁ. Serm. II p. 294 ) , super mei et favum ( FormJ p. 14 ).
Syn. et iuxta posita
suavis cf.
Opp.
horribilis ( DOBCZ. Ars fol. a IVa) , terribilis ( NIC. BŁ. Serm. I p. 22 ).
Constr. ad
1—2: a. abs. b. sq. dat.
CodVit p. 1005 (a. 1416) : d-e spectaculum est angelis.
NIC. BŁ. Serm. I p. 18 : tria correlaria d-ia mentibus deuotis.
Ita saepius. Cf. Th. V 1, 418, 34 sqq.
Praec. phil.
bonum (Gr. το ἀγαθόν)
FormJ p. 82 : aut ... me propter honestum aut propter d-e bonum dilexistis.
Gramm. p. 160 (saec. XV) : vt patet per Aristotelem primo Ethicorum ... quidquid amamus vel amamus propter bonum vtile, vel propter bonum honorabile, vel d-e.
Ib. infra sciencia habet dulcedinem boni d-is, quia ipsi scientes in ipsa sciencia maxime delectantur.
Ita saepius in textibus phil. saec. XV—XVI. Abs. loco subst. delectabile,, -is n. to,co może sprawić przyjemność; id, quo quis delectari potest. Additur gen. mundi ( NIC. BŁ. Serm. I p. 421 ) vel adi. summum (de Deo: ib. II p. 295 ).
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)