Ogólne
Pełne hasło
Więcej

DELATIO-1

Gramatyka
  • Formydelatio, delacio, dilacio
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -onis
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzaj
Znaczenia
  • I. concr.
    • 1. translatio, importatio
    • 2. actus (vestem) portandi (cf. DEFERO I C 6 a)
    • 3. + luminis fere i. q. motus
    • 4. + contributionis contributio data, soluta
  • II. abstr.
    • 1. iur. accusatio, criminatio.
    • 2. + secretorum fere i. q. proditio

Pełne hasło

DELATIO s. DELACIO s. DILACIO, -onis f.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • B.
  • L.
  • A.
I. concr.
1. przenoszenie, wnoszenie; translatio, importatio
KodKKr II p. 5 (a. 1330) : de d-e vero funeris ... taliter duximus arbitrandum, quod fratres ... teneantur denuntiare archipresbitero, quod idem funus ad se ... deferri procuret etc.
KodKrak p. 520 (a. 1397) : pixides argentee, deaurate, pro d-e Corporis Christi ... comparate.
Cf. StSyn IV p. 32 et *Theiner II p. 291 (a. 1501).
2. chodzenie w czymś, noszenie na sobie (ubrania); actus (vestem) portandi (cf. DEFERO I C 6 a)
ConcPol VI p. 257 (a. 1398) : in d-e sive portacione huiusmodi relipipiorum sive dependenciarum circa capucia.
KodUJ III p. 69 (a. 1478) : almucii d-em et incessum in eodem.
N.
armorum :
ARect I p. 691 (a. 1526) : dominus ... studentes ... propter armorum d-em et nocturnam tabernarum frequentationem ... condempnauit.
Sensu latiore: użycie broni; armorum usus (cf. DEFERO I C 4)
MPH III p. 258 (saec. XVI in.in) : d-e armorum ad infideles contra Christianos.
3. luminis prawie tyle co: ruch, kierunek ruchu; fere i. q. motus
VITELO Opt. p. 63 : sit linea proportionata d-i luminis fortioris [etc. (cf.contextum]).
4. contributionis złożenie podatku; contributio data, soluta
ArHist XII p. 339 (a. 1411) : sciatis me vestram litteram recepisse pro d-e contributionis.
II. abstr.
1. iur. obwinienie, oskarżenie; accusatio, criminatio.
Dicitur aliquando
ficta ( CodVit p. 200, a. 1409) , manifesta ( infra 54 ), occulta ( JANKO p. 690 et saepius).
Syn. et iuxta posita
accusatio ( CodVit p. 18, a. 1389 et saepius), inquisitio ( AKapSąd III p. 28, a. 1466).
Constr. abs. vel sq. gen. subi. N. locut.
ad alicuius delationem :
CodEp III p. 530 (a. 1434) : ad nullius hominis d-em manifestam vel occultam... boiaros nolumus castigare.
Cf. ib. p. 10 (a. 1447) ; KodPol I p. 335 (a. 1457) ; DŁUG. Hist. I p. 476 . Occ. a. querelae przedłożenie skargi; actus litem alicui inferendi
ArPrawn VII p. 90 (a. 1566) : capitanei... iustitiam administrabunt sine omni mora, a querelae d-e intra duarum septimanarum spatium.
b. iuramenti et abs. obowiązek dowodzenia przez przysięgę; onus iure iurando probandi alterutri partium in iudicio impositum
AKapSąd II p. 619 (a. 1475) : dominus ... nobilem condempnavit ex coniuracione huiusmodi et d-e iuramenti et processus decrevit.
ZabDziej II p. 425 (a. 1487) : actor super proposicione sua petite marce prestitit iuramentum ad d-em Iohannis rei, quam eius conscientie remisit.
Cf. etiam ib. p. 49 (a. 1483) ; ib. p. 563 (a. 1489) ; ib. III p. 114 (a. 1491) ; ib. 229 (a. 1492) ; ib. 434 (a. 1497) ; AKapSąd III p.215 (a. 1530) ; ArPrawn VII p. 116 (a. 1556) . Cf. DEFERO I B 2 d.
2. secretorum wyniesienie, zdradzenie; fere i. q. proditio
AKap p. 134 (a. 1556) : ex quibusdam d-bus secretorum de gremio capituli proditorum.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)