Ogólne
Pełne hasło
Więcej

COMPUTUS

Gramatyka
  • Formycomputus, compotus, conpotus
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -i
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzaj
Znaczenia
  • I. propr.
    • 1. ratio, calculi
      • α. + bonus tota summa
      • β. + ad (in) computum in antecessum
    • 2. + Polonicalis, Pruthenicalis monetae valor
    • 3. sumptus, expensae
  • II.
    • 1. + chirometralis ratio fastos ecclesiasticos computandi ossiculos articulosque utriusque manus numerando in libro perscripta
    • 2. + ecclesiasticus fortasse «Massa computi» Alexandri de Villa Dei (ad rem cf. Gramm. p. 107)

Pełne hasło

COMPUTUS s. COMPOTUS s. CONPOTUS, -i m.
  • B.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • BJ.
  • A.
  • H.
  • N.
[abl. sg. computu:
KodPol IV p. 131 (a. 1467) : facto justo compotu.
AGZ XVIII p. 244 (a. 1481) : in computu medientum.
ARect I p. 419 (a. 1498) : in compotv et racione.
acc. pl. computa:
Dogiel V p. 155 (a. 1482) : rationes et computa.
abl. pl. computibus:
CorpJP III p. 616 (a. 1521) : in suis compotibus.]
I. propr.
1. obliczenie, wyrachowanie, rachunek; ratio, calculi
KodWp II p. 300 (a. 1312) : plenum super omnibus gestis ... receptis et procuratis ... c-um et rationem ponere et reddere.
PommUrk VI p. 432 (a. 1317) : sequitur c-us de duabus provinciis.
Ita saepissime. Additur adi. iustus ( PommUrk VII p. 155, a. 1327 et saepius), rationabilis ( ib. p. 66, a. 1326).
Syn. et iuxta posita
calculatio ( AKapSąd II p. 756, a. 1511) , calculus iustae rationis ( Dogiel IV p. 157, a. 1455) , compositio ( DŁUG. LibBen I p. 137 ) , numeratio ( AKapSąd II p. 114, a. 1439) , ratio ( KodWp II p. 300, a. 1312 et saepissime), recepta ( PommUrk VI p. 432, a. 1317). Saepe in iuncturis computum dare ( Tom. VI p. 249, a. 1523) , edocere ( PommUrk VII p. 66, a. 1326) , exigere ( *ib. V p. 380 , a. 1318) , facere ( ib. VI p. 432, a. 1317 et saepissime), levare ( Dogiel V p. 155, a. 1482) , petere ( ib. ), ponere ( KodWp II p. 300, supra 13 et saepius), recipere ( Dogiel IV p. 155, a. 1482) , reddere ( KodWp II p. 300 et saepius), in ratione seu computo deficere ( KodMp IV p. 145, a. 1414) , litteras cum computo praesentare ( MPVat I p. 283, a. 1327).
Constr.
a. abs. b. sq. gen. , v. gr. expensarum ( CodEp III p. 260, a. 1477) , pecuniarum ( ArHist V p. 401, a. 1505) , perceptorum et expositorum ( StKapWł p. 21, a. 1500) , rationis ( MPVat I p. 282, a. 1319 et saepius, cf. ratio computi :
StPPP X p. 67, saec. XV) . c. sq. cum:
ArHist V p. 401 (a. 1505) : cum ... collectore facto c-o pecuniarum.
Ita saepius. d. sq. de aliqua re supra 14 et passim. e. sq. pro :
KodPol IV p. 131 (a. 1467) : facto iusto c-u ac posita decenti racione pro omnibus annis.
f. sq. super supra 12 .
N. locut.
α. bonus pełny rachunek; tota summa
CodSil XV p. 108 (a. 1441) : Stephanus ... tenetur sexaginta florenos ad bonum c-um.
β. ad (in) computum na poczet, na rachunek; in antecessum
DŁUG. LibBen I p. 96 : datur vicecustodibus ... una sexagena, ita quod ad quaelibet tempora dantur ambobus vicecustodibus quindecim grossi ad c-um et rationem huiusmodi sexagenae.
StPPP IX p. 119
( a. 1482) : obligatus est eis dare XI florenos ad c-um XX marcarum.
TPaw I p. 2 (a. 1502) : curiensi data est quitancia ... pro triginta quinque florenis in c-um solariorum suorum.
2. Polonicalis, Pruthenicalis przeliczenie, wartość pieniądza; monetae valor
Lites III p. 146 (a. 1414) : centum marcas grossorum ... c-i Polonicalis videlicet XLVIII grossos pro ... marca computando.
PP III p. 202 (a. 1450) : quatuordecim marcas Prutenicales monete seu c-i Pruthenicalis.
ZabDziej I p. 104
( a. 1480) : una marca communis pecunie numeri et c-i Polonicalis.
ŁASKI LibBen II p. 539 (a. 1511) : quadraginta marcis monetae et c-i Polonicalium.
3. pl. koszta, rachunek; sumptus, expensae
CorpJP III p. 616 (a. 1521) : nullus etiam rothmagister ... duodecim et socius octo equos in servitio habeat propriorum c-orum.
Ib.
infra omnes equites et pedites in suis c-bus per se propriis personis servire tenebuntur.
II. meton.
1. chirometralis opis zasad mechanicznego obliczania dat kalendarza kościelnego przy pomocy kombinacji na kostkach i stawach obu rąk; ratio fastos ecclesiasticos computandi ossiculos articulosque utriusque manus numerando in libro perscripta, cf. supra 364,1 sqq. Adde
ARect I p. 11 (a. 1469) : librum ... continentem in se C-um cirometralem, Algorismum et Fallacias communes.
2. ecclesiasticus może «Masa kalendarza» Aleksandra de Villa Dei; fortasse «Massa computi» Alexandri de Villa Dei (ad rem cf. Gramm. p. 107)
Biecz p. 80 (a. 1553) : musicam et c-um ecclesiasticum uno aliquo die in septimana festo vel pro festo leget et exercitabit.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)