- F.
- Th.
- Bl.
- S.
- B.
I.
propr.
A.
de rebus corporalibus
1.
rozciągłość,wielkość; extensio,
spatium,magnitudo.
N.
vestium
obszerne szaty;
vestes amplae
ChrPol p. 620 : Poloni dominum suum in tonsura et a-e vestium inmitantes.
N. locut.
α.
a-em suam diffundere
rozszerzyć się, wzrosnąć; extendi, crescere
DŁUG. Op. p. 24 : dum regnum Polonicum et in religione Christiana floreret et in sua re publica a-em diffunderet.
β.
aliquid in latiorem a-em efferre
rozszerzyć, powiększyć; ampliare
DŁUG. LibBen I p. 4 : ecclesiam Cracoviensem Boleslaus ... in latiorem a-em extulerat.
2.
zwł. niekiedy oznacza; nonnumquam
valet idem atque
a.
grubość;
crassitudo
ZabDziej II p. 161 (a. 1484) : murare ... ad altitudinem novem laterum et ad a-em sicut murus est.
b.
szerokość; latitudo
CorpJP III p. 540 (a. 1519) : provideat, ut ... viae publicae suam a-em habeant nec permittat eas araturis et conseminatione agrorum stringere.
c.
wielka liczba, mnogość; multitudo
AGZ III p. 204 (a. 1440) : quinquaginta sexagene in latorum grossorum Pragensium a-e ac alie quin quaginta ... in mediorum grossorum Cracouiensium quantitate.
KodTyn p. 398 (a. 1456) : Universitas Cracoviensis ceteras ... excessit diversarum facultatum ... a-e.
N.
locut.
a-o rerum
dostatek, bogactwo; abundantia, copia
*Lites I p. 421 (a. 1310) : ut ... in rerum a-e contabescant (cf. DŁUG. Hist. II p. 63).
B.
de rebus incorporalibus
1.
phil.
zakres (znaczeniowy); ea, quae
alicuius rei ratione
continentur
GŁOG. Hisp. fol. 20a : suppositio naturalis fit pro tota a-e significationis termini quo ad omne tempus.
2.
wielkość, pełnia;
abundantia, plenitudo,
v.
g. caritatis (
DyplMog
p. 21, a.
1266)
. dignitatis (
CodEp III
p. 474, a.
1500)
, virtutum; bonae aestimationis (
Tom. XIV
p. 99, a.
1532)
, divinae institutionis (
KodKKr I
p. 116, a.
1284)
, studii (
VITELO Opt.
p. 453
)
, pacis (
Dogiel I
p. 41, a.
1403)
, rerum gestarum.
Inde
II.
transl.
1.
okazałość, wspaniałość, potęga;
maiestas, dignitas,
potentia.
Iungitur cum nominibus sensu
similibus decus (
DŁUG. LibBen I
p. 178
)
, dignitas (
*RHist XXXIX
p. 52, a.
1444)
, maiestas (
ArPrawn I
p. 406, a.
1544)
, vigor (
DŁUG. Hist. IV
p. 411
)
, instauratio (
DŁUG.
Hist I
p. 385
).
N.
α.
titulum a-o vestra (tua)
ita iam apud antiquos.
β.
pl.
DŁUG. Hist. IV p. 283 : maximos profectus, a-es et commoda in Poloniae regnum ... defluxuros.
2.
rhet. styl
świetny, okazały;
copiosum ac magnificum dicendi
genus.