- F.
- Th.
- S.
- Dc.
- BJ.
- A.
               a. 
               de forma:
                part. 
                praes. 
                alloquiens :
            KH II p. 203 (saec. XV) : alloquiens cives.[part. perf. alloqutus:
KodWp III p. 467 (a. 1378) : non ... compulsa ... nec alloquta.
PP III p. 159 (a. 1448) : alloqutus est se superetc.; item allucutus:
KsgRachKr p. 70 (a. 1323): Vigelo ... allucutus fuit curiam.
               b. 
               saepissime sensu passivo usurpatur v. gr. 
               
                  
                     KodWp III 
                     p. 467 (a.
                        1484) 
                ; 
                  
                      DŁUG. Hist. I 
                     
                     p. 147 
                     
                   
               
               et alibi.]
            
            
               I. 
               
            
                  A. 
                  propr. 
                   
                  
               
                     1. 
                     przemówić, odezwać się do kogoś (także o modlitwie); 
                        loquendo aliquem adire (etiam de
                        oratione). 
                  
                  
                     2. 
                     rozmawiać z kimś; 
                        colloqui cum
                        
                         aliquo 
                     
               KH XLIX p. 351 (a. 1575) : a-tus sum imperatorem, qui mecum ... humanissime egit.
                  B. 
                  
                     transl.  Głosić,
                     opiewać (o piśmie);  declarare (de scriptis) 
                  
            StPPP II p. 903 (a. 1495) : prout in se litterae lacius continent et a-untur.Ib.
p. 919 (a. 1496) : sicut hoc ipse inscriptiones lacius canunt et a-untur.
               II. 
               namawiać, usilnie nakłaniać; 
                     hortari, persuadere.
               
               
            
                      Syn. 
                   
                                            
               
                  admonere ( 
                     
                        ArHist X 
                        p. 368, a.
                           1564) 
                   ; compellere ( 
                     
                        KodWp III 
                        p. 467, a.
                           1378
                      
                   ; 
                     
                         KodKWil I 
                        p. 319, a.
                           1471) 
                   ; 
                      
                   ; flectere ( 
                     
                        AKapSąd II 
                        
                        p. 454, a.
                           1480) 
                   ; etiam decipere ( 
                     
                        AGZ XIV 
                        
                        p. 115, a.
                           1443).  
                  
               
                                        
                     N.
                         glossam
                        Pol. 
                   
                                            
                  
                   
                  
                                        
               RFil XXIV p. 353 (a. 1434) : nos a-itur «nąka».
                     N.  locut.
                        
                   
                                            
               
                  
                  blandiloquio a-i :
                                        StPPP IX p. 50 (a. 1457) : Katherina ... non compulsa nec aliquo blandiloquio a-ta.
                     Constr. 
                   
                                            
                  
                   
                  
                                        
            
                     a. 
                     abs. 
                      
                  
                  
                     b. 
                     
                        sq. 
                        ad:
                     
                  AKapSąd II p. 454 (a. 1480) : ad actum carnalem ... a-i et flectere.
ArHist V p. 176 (a. 1488) : est ... a-tus ad recipiendum copulam ecclesiasticam.
                     c. 
                     
                        sq. 
                        
                           
                        
                        pro:
                     
                  ZabDziej III p. 312 (a. 1494) : Balczar ... a-batur ... Dorotheam pro contractu matrimonii, ut cum eo contraheret.
                           N.  
                         
                                                        
                  
                        
                        alicui :
                                                    CodVit p. 815 (a. 1429) : dum ... nobis pro eadem causa a-retur instancius sua serenitas.
                     d. 
                     
                        sq. 
                         enuntiato finali
                        
                     
                     
               ZapSądWp p. 200 (a. 1404) : Michael ... fuit per aliquos a-tus, quod non debuisset iurare.
ZabDziej II p. 164 (a. 1484) : fratrem ... a-i fraterne, ut non impediret ... proventus.
APozn II p. 224 (a. 1490) : a-ta, quatenus se huc … transferre … vellet.
               III. 
                monomachaliter  
               et
                abs. 
                
               wyzwać na pojedynek;  ad duellum provocare 
               (syn. 
               salutare) 
               
            ŁASKI ComPriv fol. 185b : qui monomachaliter suum equalem salutare seu a-i voluerit.
Ib. fol. 186a : a duello etiam cedere potest, qui post meridiem a-tus fuerit; ... iudex etiam debet habere clipeum et gladium illi, super quem a-tum fuerit.
               IV. 
               iur. 
                t. t. 
               iudicialiter  
               et
                abs. 
                wysuwać pretensje, roszczenia, występować sądownie przeciw komuś;  aliquid vindiciis
                  petere, iure procedere contra aliquem.
               
               
         
                      Syn. 
                   
                                            
            
                   arrestare ( 
                     
                        KsgŁawKr 
                        p. 5, 
                         a. 1366 
                   ; 
                     
                         PrzywKrak 
                        p. 12, a.
                           1381) 
                   ; impugnare ( 
                     
                        KodWp III 
                        p. 704, a.
                           1397) 
                   ; impetere ( 
                     
                        KodUJ I 
                        
                        p. 19, a.
                           1394) 
                   ; infestare ( 
                     
                        PomnLw I 
                        p. 4, a.
                           1382) 
                   . 
                  
                                        
                     1. 
                      aliquem (super, contra aliquem) pro aliqua
                           re :
                  KodWp I p. 135 (a. 1233) : si Polonum Theutonicus pro causa qualicunque fuerit a-tus ... Polonus sciat se iure Polonico respondere debere.
KsgŁawKr p. 5 (a. 1366) : Nicolaus dimisit Johannetn ... liberum et solutum, promittens ipsum nullo ... tempore a-i seu aliqualiter arrestare.Cf.
ib. p. 3. AGZ XII p. 224 (a. 1453) : Cola ... a-batur super nobil. Cvnradum ... pro homine Wolosz.Cf.
ib. p. 216 (a. 1452). StPPP VI p. 166 (a. 1519) : mtas regia ... a-batur contra nobiles.
                           N.
                               glossam
                              Pol. 
                         
                                                        
                        
                         
                        
                                                    
                  ZapSądWp p. 29 (a. 1400) : Sandivogius ... Vincentium prius a-tus fuisset, wlgariter «zamowil».
                     2. 
                     aliquid:  
                     
               KsgRachKr I p. 70 (a. 1323) : Vigelo ... a-tus fuit ... domum ... quam ... tenet Petrus.
KodUJ I p. 19 (a. 1394) : Iosmannus ... praefatam domum literis ... aut aliter nunquam velit a-i seu impetere.
ŁASKI ComPriv fol. 188b : si vir bona iudicialiter a-itur.
                           N.
                               sq.
                              inf. 
                         
                                                        
                        
                         
                        
                                                    
                     ZabDziej I p. 197 (a. 1526) : Felix a-batur sibi in almasio cameram edificare suo grosso.
                           Eodem sensu 
                         
                                                        
                     
                        
                         se ad (super) aliquid :
                                                    PP III p. 159 (a. 1448) : Nicolaus ... a-tus est se super bona omnia ... Andree.
CorpJP III p. 443 (a. 1519) : emptus bos si fuerit furtivus et aliquis a-retur se ad illum.
                           N. 
                         
                                                        
                  
                        
                         se a-i
                           diuturnitatem  
                        powołać się na przedawnienie sprawy; 
                           praescriptionem causae praetendere 
                        
                        
                                                    AGZ XIII p. 120 (a. 1442) : procurator ... incepit se a-i ad diuturnitatem; et ipsi dederunt literam legere, qua peraudita dixit procurator, quia quod prius fecisti cum ista litera, quia tamdiu pausasti.Cf. ALLOCUTIO V ALLOQUIUM IV.