- F.
- Th.
- S.
- Dc.
- B.
- BJ.
- A.
[
saepe confunditur
cum
addico
AGZ III
p. 42 (a.
1368)
:
decem mansos liberos ... eisdem ...
damus ... addicentes specialiter et
expresse, quod etc.
CodEp III p. 176 (a. 1473) : alia addicenda vestris amiciciis describere institui.
Tom. V p. 134 (a. 1520) : ut causam hanc ... terminemus, hoc etiam addicto, quod etc.]
I.
propr.
dorzucać; iacere aliquid ad aliquem
locum.
II.
transl.
A.
dodawać,przydawać;
addere, adiungere
1. aliquid alicui
vel alicui rei, ad aliquid.
N.
locut.:
animum
starać się o coś;
incumbere alicui rei,vel: zwracać uwagę na coś;attendere ad
aliquid;
calcar
dać ostrogę, pobudzić; calcar admovere, incitare
DŁUG. Op. p. 51 : Stanislaus... pietati et fidei suae calcar a-ecit; commoditatemprzynieść korzyść, wygodę; commodum afferre, addere
DŁUG. Op. p. 378 : hic ... maximam commoditatem archiepiscopatui suo a-ecit;compulsionem zmusić; cogere
CodEp III p. 43 (a. 1450) : ubi ex potestatis plenitudine ... poteramus a-re compulsionem;confirmationem potwierdzić; confirmare
DŁUG. Hist. IV p. 211 : instantibus ... oratoribus, ut sententiae concilii suam confirmationem a-ret;incrementum powiększać; amplificare
ArPrawn IV p.591 (a. 1447) : evellamus dampnosas observancias ... et, que incrementum reipublice a-unt, plantemus.
DŁUG. Hist. IV p. 365 : Wladislaus ... cogitans ... novae civitati ... suae incrementum a-re;legem veritatis ori pozwolić ustom mówić prawdę; aliquem vera dicere sinere
FormJ p. 2 : ipse enim Dominus ... ori tuo legem veritatis a-et, cunctis te amabilem reddet;memoriam upamiętnić; memoriae mandare
KodWp V p. 136 (a. 1408) : hijs, que pro cultus diuini augmento ... sunt ... salubriter ordinata, ut illibata permaneant ... congruit a-re memoriam roboris opportuni;mentem skierować na coś uwagę, poświęcić się czemuś; animum intendere, incumbere alicui rei
DŁUG. Op. p. 385 : pontifex ... ad eleemosynarum opera singularius mentem a-ecerat;paenitentiam wyznaczyć komuś pokutę, karę; piaculum ab aliquo exigere
ArPrawn I p. 35 (a. 1411) : a-ta sibi penitencia salutari;inde poena a-ta (pro aliqua re) kara wyznaczona (za coś); poena alicui rei proposita
*Dogiel IV p. 95 (a. 1413) : poenas appositas et a-tas in eadem sententia minime formidantes.
KodPol I p. 355 (a. 1499) : penis pro vituperio et infamia ... a-tis ... subjacere;silentium nakazywać milczenie; silentium imperare
KodMp II p. 171 (a. 1288) : Creslaus ... eciam et alijs ... finale silendum indidit et a-ecit.
2. aliquem alicui rei
a.
trans.
militiae
powoływać, przeznaczać kogoś do wojska;
aliquem militiae destinare, militibus ascribere
DŁUG. Hist. IV p. 59 : (Sbigneus ) respondit: non saeculari militiae sed ecclesiasticae se a-ndum fore;neci zabijać, necare
DŁUG. Hist. I p. 211 : de scelere ... convicti ... capitalem poenam excepturi, neci a-untur;periculo narażać na niebezpieczeństwo; periculo obicere
DŁUG. Hist. IV p. 172 : qui periculo, cui a-ndi fuissent, odorato in loca munita ... diffugiunt;
ib. p. 57 : tam nos quam regem, manifesto periculo ... a-re;poenis poddać karze; poena afficere
StPPP I p. 363 (a. 1271) : licet conspiratores per ... concilia ... multis penis a-antur.
b.
refl.
conversationi, eruditioni, doctrinae
oddawać się rozmowom itd.
; conversationi etc.
incumbere
DŁUG. Op. p. 246 : horum tantummodo ... eruditioni, doctrinae et conversationi se a-ns inhaerebat;periculo narażać się na niebezpieczeństwo; periculum incurrere
DŁUG. Hist. V p. 361 : qui se capitis a-bat periculo, si secus ... rem verti contingeret.
B.
dodawać w mowie; loquendo addere.
Constr. :
a.
sq.
acc.
c.
inf.
b.
saepissime
sq.
quod
KodPol I p. 44 (a. 1241) : a-imus eciam, quod citati coram nobis tantum respondeant.
KodWp II p. 8 (a. 1288) : item a-imus, quod si aliquis ... sepedictos ... mansos impetere ... vellet ... eum ... ex nunc ... abiudicamus.
C.
part.
perf.
przyległy; adiacens
AGZ XIX p. 563 (a. 1508) : quorum (sc. bonorum ) paries alias «sciana» parieti Nyezuchow ... a-ta est.
N.
geom.
VITELO Opt. p. 50 : est possibile inuenire quandam lineam, quae a-ta ipsi lineae «bc» id efficiat, ut hoc, quod fit ex ductu lineę, compositae ex linea «ab», et ex a-ta in ipsam a-tam … fit aequale quadrato lineae, quae constat ex «bc» parte minore, et esc a-ta.
III.
in formula:
a-it ut resurgat
dokazać,sprawić; efficere
ut...
KodMp I p. 76 (a. 1262) : cum claustrum ... nuper sit ... a ... Tartaris deuastatum nec aliter a-re possit ut resurgat nisi etc.
UrkBBr p. 117 (a. 1284) : ecclesia nostra submergetur ... ita quod ultra non a-et ut resurgat; cf. ib. p. 117 (a. 1285)et NIC. BŁ. Serm. I p. 336 .