- F.
- Th.
- Bl.
- S.
- Dc.
- L.
- A.
- H.
- Ha.
- N.
               I.  
               
            
                  A.  
                  rozdzielać, rozdawać, wydzielać,udzielać, szafować;  distribuere, erogare, expendere, largiri
                  
               
                     1.  
                     res 
                     
                  
                        a.  
                        concr. 
                        ,
                         v. 
                         gr. elemosinam, pecuniam, sacramenta, vectigales thesauros. 
                     
                              N.  glossam Pol. 
                            
                                                        
                           
                            
                           
                                                    
                     RFil XXII p. 17 (a. 1466) : d-at «zaphuge, zycuge».Occ. pecuniam per alicuius manus wypłacić; exsolvere, persolvere
RachWaw p. 14 (a. 1508) : in ... mercedem artificum ... per manus ... viceprocuratoris d-ta pecunia.
                        b. 
                         abstr. 
                        ,v. 
                        gr. doctrinam, facultates, gratias, munera, tempora.
                  
                     2.  
                     homines: wyznaczyć, ustanowić;  constituere, deligere, designare
                     
               APozn I p. 255 (a. 1457) : testibus ad premissa d-ndis.
                  B.  
                  rozporządzać, dysponować, przeznaczać, uporządkować;  disponere, digerere, ordinare. 
                  
                  
            
                        Praec.  
                      
                                                
                  
                     
                     bona, res, pecuniam legatam :
                                            PP III p. 68 (a. 1438) : X sexagenas ... d-re ad ecclesias.
ArHist V p. 432 (a. 1450) : fratris defuncti bona d-re.Ita saepissime usque ad saec. XVI .
                        N.  
                      
                                                
                  
                     
                     
                        refl.  
                        rozdwajać się, rozdzielać;  (in duas partes) se dividere, diducere
                     
                                            KlQu p. 88 (saec. XV) : animus... diuisionem non suscipit ... nec ita d-re se valet, vt partim agat, partim quiescat.
                        Constr.  ad  
                                                
               
                     
                     A—B: a.  
                     sq. 
                      gen. 
                      
                     
                                            ZabDziej III p. 180 (a. 1492) : executoribus ... dans ... potestatem ... bonorum d-ndi.b. sq. dat. (personae). c. sq. ad, cf. et
DŁUG. Hist. IV p. 684 : vitae suae praesidium ad honorem divini nominis ... d-ret.Ita saepius. d. sq. de :
AKapSąd II p. 755 (a. 1511) : dans ... executoribus ... mandatum ... de bonis suis ... pro salute ipsius testatoris anime d-ndi.e. sq. in c. acc. vel abl.
RachJag p. 202 (a. 1394) : ad d-ndum in via LX mare.f. sq. inter. g. sq. pro
*KodWp II p. 386 (a. 1325) : decimam ... pro dicte terre subsidio ... d-ndam.
StSyn IV p. 91 : pecuniae medietatem pro fabrica ... ecclesie d-ndum.
KodUJ IV p. 9 (a. 1507) : hi exsecutores ... d-ent pro anima mea.Ita saepius. h. sq. adv. vel locut. adv.
               II.  
               zarządzać,gospodarzyć, kierować;  administrare, regere, curare (
               v. 
                gr. domum, res ecclesiasticas).
            
               III.  
               
                  eccl. 
                   t. t. udzielać dyspensy, tj. zwalniać od obowiązujących przepisów prawa (kościelnego);  
                  explicat
               
         GLcerv p. 534 : d-re est rigorem iuris relaxare.
*CodSil(M) I p. 195 (a. 1199) : post actam poenitentiam cum illis valeas d-re, qui ... bigami nominantur.
*KodWp II p. 270 (a. 1309) : cum eis per Sedem Apostolicam ...fuerit d-tum.
StSyn III p. 2 : constituciones ...interpretandi... et contra illas d-ndi nobis ... facultate ... reservata.Ita saepissime usque ad saec. XVI.
                     N.  glossas Pol. 
                   
                                            
                  
                  
                                        
               RFil XXIV p. 68 (a. 1415) : d-re «vivolicz».
GLb p. 23 : d-re ... est ipsum votum relaxare «rozvyązacz, ffolgovacz, popuscicz».
                     Constr. : indicatur persona 
                                            
            
                  
                   a.  
                  sq. 
                   acc. 
                   
                  
                                        StPPP IV p. 30 (a. 1320) : interdicti vel suspensi ... super qua irregularitate... possunt ... per Sedem Apostolicam d-ri.b. sq. dat.
MPH V p. 914 (a. 1418) : ut eorum duci d-ret papa.
AKapSąd II p. 675 (a. 1495) : sibi i. presbytero per Sedem Apostolicam fuerit d-tum.c. sq. gen.
ArPrawn I p. 385 (a. 1532) : loci ordinarii d-re videant praesertim eorum, qui se pluribus parochiis tenendis implicarunt.d. sq. cum, cf. et infra 22. Ita saepissime. Indicatur materia a. sq. circa :
MATTH. Prax. p. 103 : circa ea, quae sunt simoniaca ... possit papa d-re vel ea tollere.b. sq. contra, cf. et
KodUJ II p. 113 (a. 1449) : quisnam vobiscum contra hanc fidem ... d-vit?c. sq. de :
JAC. PAR. I p. 132 : Moises d-vit de repudio.d. sq. in c. abl.
MATTH. Prax. p. 97 : in talibus (i. simoniacis ) papa habet potestatem ... d-ndi.
StSyn IV p. 28 : episcopi in ... beneficio sine cura ... d-re possint.
Ib. p. 113 : in illis casibus ... episcopi d-ndi ... et absolvendi obtinent facultatem.Ita saepius. e. sq. quantum ad :
KodUJ I p. 96 (a. 1411) : facultatem ... d-ndi quantum ad facultatem iuridicam.f. sq. super c. abl. , cf. Ita saepissime. g. sq. quatenus, ut :
StSyn IV p. 66 : poterit ... abbas ... cum aliquibus, ut aliquando bis comedant, d-re.
Concl. p. 7 (a. 1444) : cum ... magistro ... quatenus in iure canonico legeret, noluerunt d-re.
JAC. PAR. I p. 132 : abbas d-re potest cum sano ... ut carnes edat.h. sq. quod :
StSyn IV p. 28 : d-tum fuerit cum aliquo, quod ... possit ad curatum beneficium promoveri.
Concl. p. 205 (a. 1536) : d-tum est ... quod admittatur ad promocionem.Indicatur modus sq. adv. vel locut. adv. ,v. gr. auctoritate apostolica ( KodWp I p. 236, a. 1248) , de benignitate apostolica, benigniter ( *KodWp III p. 591, a. 1387 ; ArLit I p. 109, a. 1476) , de gratia ( *KodMaz(K) p. 549, a. 1245) , misericorditer ( CodSil V p. 161, a. 1340 ; ArPrawn I p. 35, a. 1411 et saepius).