Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CONQUIRO-1

Gramatyka
  • Formyconquiro, conquaero, conquero
  • Etymologia confunditur c. v. conqueror
  • Odmiana -ere, -ivi, -itum
Znaczenia
  • I.
    • A. propr.
      • 1. colligere, congregare, acquirere
        • a. concr.
          • α. + pecuniam mutuari
          • β. + domum possessorem fieri, accipere
          • γ. + castrum, terram capere, potiri
        • b. abstr.
          • α. + adhibitionem fidei credibile fieri, cf. supra I 203, 50 sqq.
          • β. + damnum accipere
      • 2. iur. in possessionem alicuius rei iure venire
    • B. transl. aliquid quaerere, cupere, optare
  • II. quaerere, scrutari, quaerendo reperire.

Pełne hasło

1. CON-QUIRO s. CONQUAERO s. CONQUERO, -ere, -ivi, -itum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • BJ.
  • A.
  • N.
[dep. modo usurpatur:
DŁUG. Hist. V p. 598 : Hungari oppidum Smigrod ... conquiruntur.
part. perf. conquestus (confunditur c. v. conqueror)
ArPrawn IV p. 37 (a. 1347) : partitur cum eis rapta et male conquesta (v. l. conquesita, cf. JusPol p. 82 et StZiem p. 94).
IusMet p. 125 (a. 1374) : argentum libere quaerent conquaestumque purgabunt (cf. KodMp III p. 279, a. 1374).
PH IV p. 374 (a. 1540) : ex pecunia contribucionis ... conquesta tres marcas ... numerabunt.]
I.
A. propr.
1. zbierać, gromadzić, zdobywać, osiągać coś; colligere, congregare, acquirere
a. concr.
Syn.
accumulare ( DŁUG. Hist. V p. 661 ). Additur male (cf. ).
Praec.
α. pecuniam sim. pożyczyć od kogoś; mutuari
SSrSil VII p. 143 (a. 1467) : ubi, quomodo, apud quem plures pecunias c-amus.
AKap p. 77 (a. 1544) : ipse vero dnus cantor alios C florenos apud dnum ... factorem curie ... c-et et mutuabit.
Additur
in mutuum ( Tom. II p. 6, a. 1512).
β. domum sim.: nabyć; possessorem fieri, accipere
DyplMog p. 70 (a. 1369) : domos et areas ... iusto modo per abbates ... in dicta nostra civitate Cracoviensi c-tas, in quarum reali possessione existunt ... conventui monasterii ... incorporamus.
γ. castrum, terram sim. zdobyć, opanować; capere, potiri
DŁUG. Hist. I p. 178 : Pragensi ... urbe capta non multo post tempore etiam Wischegrad strenue c-ivit.
Ib. II p. 496 : spondentes se illi et arcem et urbem Cra coviensem caeterasque munitiones c-turos.
Ita saepius.
N. constr. sq.
ab aliquo :
KOMOR. p. 303 : Iulius papa multam armatam habuit contra Venetos ... et ab eis armis omnia bona Ecclesie c-ivit.
b. abstr.
Syn.
contrahere ( DŁUG. Hist. I p. 349 ).
Locut.
α. adhibitionem fidei nabrać wiarygodności; credibile fieri, cf. supra I 203, 50 sqq.
β. damnum ponieść; accipere
AKapSąd II p. 265 (a. 1469) : penas et dampna in ... iudicio ... per utramque partem ... c-ta.
2. iur. uzyskać coś drogą prawną; in possessionem alicuius rei iure venire
DŁUG. LibBen II p. 185 : habet ... plebanus agros speciales pro suo praedio, solvit tamen decimam ... de duobus ... laneis praedialibus monasterio Mogylnensi in gonithwam iure spirituali in eo c-tam.
APozn I p. 354 (a. 1463) : de quibus ... bonis ... omni iure c-tis.
Ib. II p. 65 (a. 1477) : se in bona prefata ... tanquam omni iure c-ta et repetita intromittere poterit.
Ita saepius.
Item
ius ( APozn I p. 421, a. 1469 : acsi ea iura c-ret et lucraretur) vel litteras (
Tom. III p. 363, a. 1515 : non obstantibus literis Vratislaviensium in perniciem sue mtis subditorum c-tis).
N. constr.
a. sine obi.
StPPP XI p. 168 (a. 1428) : nemo habet iure c-re nisi Michael.
b. sq. in aliquo cf. c. sq. super aliquo :
StPPP II p. 930 (a. 1498) : dominus Paulus super dicto Stanislao ... iure mediante c-at et inuestigare debebit.
B. transl. dążyć do czegoś, zabiegać o coś, pragnąć; aliquid quaerere, cupere, optare
CodEp III p. 3 (a. 1446) : summo desiderio aspiramus ac multis nostris fatigis, diligentiis, fervore et laboribus c-imus.
KodTyn p. 119 (saec. XV) : protestationes principum ideo c-untur, ne id, quod rite fit ... procedente tempore per quempiam malitiose irritari possit.
II. wyszukiwać, szukając znajdować; quaerere, scrutari, quaerendo reperire.
Additur
indagine ( WAPOW. Chr. p. 195 ) .
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)