Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CONCIDO-1

Gramatyka
  • Formyconcido
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ere, -idi
Znaczenia
  • I. propr.
    • 1. cadere, corruere.
    • 2. ferire (de fulmine)
    • 3. i. q. cadere
  • II. transl.
    • 1. debilitari
    • 2. succumbere, vinci, debilitari.
      • α.
      • β. + ad extremum
    • 3. + animo animo deficere, frangi.
    • 4. incidere, delabi
    • 5. finem capere, quiescere, desinere.
    • 6. + morte, fato perire.
    • 7. + in idem concinere, congruere

Pełne hasło

1. CON-CIDO, -ere, -idi
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • A.
[part. perf. concisus cf. infra 22]
I. propr.
1. zwalić się z nóg, upaść, runąć; cadere, corruere.
N. de flore:
obsypać się, zwiędnąć; marcescere, procumbere
URSIN. fol. B Vb (=56,3 W.) : rose atque viole deflorescunt et c-unt.
2. bić (o piorunie); ferire (de fulmine)
DŁUG. Hist. IV p. 341 : tonitrua simul et fulgura frequenti tempestate c-bant.
3. in. imagine de sorte: wypaść; i. q. cadere
KH VI p. 779 (a. 1465) : sic sors ipsius viri c-it, ut etc.
II. transl.
1. upadać na silach, słabnąć; debilitari (praec. de animo, corde, ingenio).
2. podupadać, tracić znaczenie, ulegać; succumbere, vinci, debilitari.
Simili sensu pass.
*KodWp I p. 441 (a. 1279) : ecclesias ... destructas ... sive c-sas ... reficere (cf. *StPPP I p. 378).
*Tom. I p. 209 (a. 1511) : conatus suos ... iniquos, ita Deo volente, undique c-i.
N. locut.
α. sq. in c. abl.
AGZ IX p. 33 (a. 1422) : statum regni nostri ... non in paucis ... c-re.
Tom. VII p. 300 (a. 1525) : ne tota gratia et opinio de nobis ... in parte magna c-ret.
β. ad extremum :
MARTIN. OP. Chr. p. 87 : status Romanorum per internum bellum ... sic labefactatus est, vt pene ad extremum c-ret.
3. animo et abs. : załamywać się, upadać na duchu, tracić odwagę; animo deficere, frangi.
Syn.
consterni ( DŁUG. Op. p. 189 ). Additur pavore:
DŁUG. Op. p. 207 : pavore ad aspectum umbrarum fictilium c-stis?
4. popadać w jakiś stan, ulegać czemuś; incidere, delabi, v. gr. in anxietatem ( Tom. III p. 445, a. 1515) , iugum alicuius ( DŁUG. Hist. IV p. 508 ) , laqueum et periculum ( id. LibBen III p. 75 ) , ruinam ( JAC. PAR. I p. 244, a. 1448). Cf. Th. IV 31, 53.
5. ustać, skończyć się; finem capere, quiescere, desinere.
6. morte, fato zginąć; perire.
7. in idem zbiegać się, zgadzać ze sobą; concinere, congruere
JAC. PAR. I p. 421 (a. 1442) : quas auctoritates ... dimitto, quia in idem c-unt.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)