Ogólne
Pełne hasło
Więcej

ANATHEMA

Gramatyka
  • Formyanathema, anatema
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -atis
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajnijaki
Znaczenia
  • I. + ἀνάθημα) donum Deo vel sanctis dicatum.
  • II.
    • A.
      • 1. a communione et consuetudine Christianorum sollemnis separatio.
        • α.
        • β.
        • γ.
      • 2. homo, in quem anathema latum est, excommunicatus
    • B.
      • 1. maledictio, exsecratio
      • 2. fides iureiurando data, sollemnis promissio

Pełne hasło

ANATHEMA s. ANATEMA, -atis n.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • A.
  • H.
  • N.
[ abl. sg. anathema: KsgGrWp II p. 63 (a. 1396) : pro anatema minus iusta. gen. pl. anathemarum: KodUJ III p. 12 (a. 1472) : sub anathemarum poenis.]
eccl.
I. (Gr. ἀνάθημα) ofiara wotywna; donum Deo vel sanctis dicatum.
II. (Gr. ἀνάθεμα)
A.
1. klątwa, uroczyste wyłączenie ze wspólnoty chrześcijańskiej; a communione et consuetudine Christianorum sollemnis separatio. Occurrit etiam sensu latiore pro excommunicatione
MARTIN. OP. Marg. fol. 7a : a-a nihil aliud est quam separatio a Deo et ponitur pro excommunicatione.
NIC. BŁ. Tract. fol. 79b : excommunicatio dicitur alio nomine a-a.
N. formulam
sub a-e i. q. sub poena anathematis ( UrkOels p. 2, a. 1149 et saepius). In imagine dicitur de a-is ense ( MPH V p. 962, a. 1282) , iaculo ( *CodEp II p. 214, a. 1428 ; ArPrawn V p. 79, a. 1433) , mucrone ( UrkBBresl p. 112, a. 1284 et saepius), vinculo (( KodMaz(K) p. 111, a. 1185 ; StPPP III p. 30, a. 1433-1474). ;
Inde locut.
α. a-e (vel a-is mucrone, vinculo, sententia) ferire ( KodMp II p. 37, a. 1227 et saepissime), percutere ( *CodPom I p. 86, a. 1173).
β. a-is iaculo sauciare ( *CodEp II p. 214, a. 1428) .
γ. a-is ense necare ( MPH V p. 962, a. 1282) . a-is vinculo subiacere ( *KodMaz(K) p. 111, a.1185).
2. człowiek wyklęty; homo, in quem anathema latum est, excommunicatus (saepissime informula a-a sit.
Constr.
a. abs.
b. sq. a (Deo).
B.
1. przekleństwo; maledictio, exsecratio
KOMOR. p. 373 : fecerunt ... proclamari ... homicidam ... non sine maledictis et a-e tocius plebis.
2. zaklęcie, uroczyste przyrzeczenie; fides iureiurando data, sollemnis promissio
CodVit p. 727 (a. 1426) : cum iuramento et a-e dare promiserat. Infra rex ... levipendit ... honorem, iuramenta, a-a et promissa ... magni ducis.
N.
iuramenti :
AGZ IX p. 85 (a. 1461) : praepositi ... tenentur ... sub a-e iuramenti ... tres missas ... legere. Infra sint astricti sub iuramento et sub a-e et conscientia.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)