Ogólne
Pełne hasło
Więcej

ALBUS-1

Gramatyka
  • Formyalbus
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -a, -um
  • Część mowyprzymiotnik
Znaczenia
  • I. propr. nomen coloris, cui opponitur atrum, candidus.
    • α.
    • β.
    • γ.
    • α. + cerdo a-us albicerdo
    • β. + farina a-a panis a-us siligo i. q. siligineus
    • γ. + pecunia a-a nummi argentei
    • δ. + stuba a-a cubiculum salutatorium, exedra
    • ε. + vestimenta a-a res a-aelintea
  • II. transl.
    • 1. + 2 . purus, immaculatus maturus.

Pełne hasło

ALBUS, -a, -um
  • F.
  • Th.
  • S.
  • Dc.
  • BJ.
  • A.
  • H.
  • N.
[comp. albior:
VITELO Persp. p. 143 : unus est albior,
cf. Th. I 1502, 82]
I. propr. biały; nomen coloris, cui opponitur atrum, candidus. Occurrit saepius in nominibus propriis
α.
locorum
Ecclesia A-a (v. g. KodKKr I p. 302, a. 1364) , Lutum A-um ( KodWp I p. 210, a. 1245).
β. fluminum Dunacia A-a ( KodMp I p. 45, a. 1245).
γ. hominum
StPPP VIII p. 256 (a. 1398) : cum Petras. A-o de Przibislauicz.
ArHist V p. 126 (a. 1455) : Iohannem A-um de Vrządow.
DŁUG. Hist. II p. 189 : Lestco A-us dux.
N. nomen gentis
Rutheni A-i ( IO. VISL. p. 184 v. 22).
N. locut.
α. cerdo a-us bialoskórnik; albicerdo, cf. s. v. ( CodSil III p. 2, a. 1299 et saepius).
β. farina a-a biała pszenna mąka; siligo ( KsgŁawKr p. 3, a. 1365 ; RachJag p. 4, a. 1389) ; item panis a-us biały chleb; i. q. siligineus ( RachJag p. 58, a. 1398 ; DŁUG. LibBen 1 p. 590, ;ubi falso legitur altus).
γ. pecunia a-a rodzaj drobnego srebrnego pieniądza; nummi argentei
CracArt I V p. 25 (a. 1396) : quelibet marca de numero 42 gross. nigrorum seu a-orum 44 gr.
AKapSąd III p. 123 (a. 1508) : de a-a pecunia Lythwanicali LXX sexagene.
δ. stuba a-a biała izba, w której przyjmowano gości; cubiculum salutatorium, exedra ( AKapSąd III p. 9, a. 1453 et saepius), item sala a-a ( DŁUG. Hist. IV p. 543 ) .
ε. vestimenta a-a bielizna; lintea
ArPrawn VIII p. 131 (a. 1415) : lectisternia et alia a-a vestimenta.
PP III p. 218 (a. 1452) : tunnicam ... panni et partem de a-is vestimentis.
Eodemsensu res a-ae :
ZabDziej III p. 539 (a. 1498) : spoliavit domum … in argento, stanno, rebus a-is, vestimentis.
II. transl.
1. czysty, nieskalany; purus, immaculatus
BRUNO Qfr. p. 388 : sanctorum qui post a-um et opus bonum acceperunt purpureae passionis aureum finem.
Id. Pass. p. 206 : habens de a-o martyrio spem vivam.
2 . dojrzały; maturus.
N. in imagine de eis, qui ad recipiendam fidem Christianam adoleverunt
ad messem (ex Vlg. Ioh.4, 34, *KodWp I p. 48, a. 1206 ; *PreussUB I 1 p. 39, a. 1224) .
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)