Ogólne
Pełne hasło
Więcej

ACTUALIS-1

Gramatyka
  • Formyactualis
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -e
  • Część mowyprzymiotnik
Znaczenia
  • I. activus,qui facit aliquid.
  • II. re ipsa existens,verus
    • 1. + devotio fiducia intentio pecunia nummus valens,qui in usu omnium est
    • 2.
  • III. iur.
    • α. + a-is et realis divisio intromissio possessio solutio qui actu et re exsistit
    • β. + iniuriae a-es et verbales iniuriae per actus et verba illatae
  • IV. phil.+ entitas entitas in actu
  • V. theol.+ peccatum, culpa peccatum originale) peccatum, quod ab homine ipso committitur

Pełne hasło

ACTUALIS, -e
  • F.
  • Th.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • BJ.
I. czynny,działający; activus,qui facit aliquid.
II. rzeczy wisty, faktyczny; re ipsa existens,verus
1. de re: α. devotio
StSyn VI p. 48 (a. fere 1415): ad missarum solemnia et officia se disponant sacerdotes cum aparatu a-is devocionis.
β. fiducia
DŁUG. Hist. IV p. 228 : tantam ... a-em Wladislaus ... rex de promissis Sigismundi … fiduciam ... induerat, ut etc.
γ. intentio
ConcPol II p. 125 (a. 1528) : presbyteri in ... consecratione habere debent intentionem a-em, aut saltem habitualem, aliter nihil agerent.
δ. pecunia pieniądz ważny,będący w obiegu; nummus valens,qui in usu omnium est
AKapSąd III p. 123 (a. 1508) : media sexagena a-is pecunie alias «yszczyna».
2. de homine
KOMOR. p. 406 : definitor a-is et lector theologiae generalis.
III. iur. t.t. in formulis:
α. a-is et realis faktyczny i rzeczywisty; qui actu et re exsistit divisio
APozn I p. 84 (a. 1441) : fecerunt inter se divisionem a-em et realem;
intromissio
AGZ XVIII p. 566 (a. 1503) : ministerialis ... iam sibi dedit intromissionem de iure a-em et realem;
possessio (saepissime)
KodUJ I p. 31 (a. 1400) : dans eis possessionem realem et a-em ... bona tenendi, utifruendi, alienandi.
KodPol II p. 430 (a. 1427) : cum ... possessionem realem et a-em ... ville ... episcopo traderet;
solutio
KodMp IV p. 422 (a. 1443) : omnium premissorum facta solucione a-i et reali.
β. iniuriae a-es et verbales krzywdy popełnione przez czyny i słowa; iniuriae per actus et verba illatae
ArHist III p. 209 (a. 1412) : omnes controuersie, maxillaciones et displicende tam uerbales quam a-es sunt hincinde complanate et sopite.
AKapSąd II p. 806 (a. 1519) : estimando iniurias verbales et a-es.
ARect I p. 678 (a. 1525) : occasione iniuriarum a-ium et verbalium et percussionis (cf. ib. paulo infra: occasione infamiarum et iniuriarum a-ium).
IV. phil. t.t. entitas byt w akcie; entitas in actu
LibProm p. 93 (a. 1485) : utrum materia prima sit entitas a-is et potentatiua, simpliciter simplex.
V. theol. t.t. peccatum, culpa grzech osobisty; peccatum, quod ab homine ipso committitur (opp. peccatum originale)
StPPP IV p. 64 (a. 1423) : (in baptismo ) fit remissio omnium pecatorum, non solum originalis pecati, sed eciam omnium a-ium, mortalium et venialium.
NIC. BŁ. Tract. fol. 2b : penitentia (fit ) contra (culpam ) a-em et mortalem.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)