Ogólne
Pełne hasło
Więcej

ACCENDO

Gramatyka
  • Formyaccendo
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ere, -cendi, -censum
Znaczenia
  • I. propr. incendere,lucentem facere.
  • II. transl.
    • 1.
      • a. suscitare, incitare,exstimulare
      • b. + animam suam a-re a-i aliquo affectu commoveri.
      • a. abl.
      • b.
      • c. acc.
      • d.
    • 2. + aliquid augere.
  • III. pass.
    • 1. concitari.
    • 2. med. inflammari

Pełne hasło

AC-CENDO, -ere, -cendi, -censum
  • F.
  • Th.
  • S.
  • Dc.
  • A.
I. propr. zapalić,zaświecić; incendere,lucentem facere.
II. transl.
1. aliquem de personis et abstractis
a. rozgrzać,zagrzać, podniecić kogo, pobudzić, zachęcić; suscitare, incitare,exstimulare.
N. locut.
in bilem doprowadzić kogo do gniewu; alicuius iram movere, irritare
DŁUG. Hist. II p. 12 : Wladislai ... animum coniunx ... Cristina ... in ampliorem bilem a-it.
Ib. IV p. 109 : a-isset tam patens perfidia alium in ingentem bilem.
N. constr. c. inf.
Lites II p. 343 (a. 1399) : ut ... regnantis clemencia ipsos in sue fidei perseverare constancia ferventer a-at.
b. animam suam a-re et pass. a-i dać się ponieść jakiemuś uczuciu,powodować się jakimś uczuciem; aliquo affectu commoveri.
N. formulas:
zelo devotionis, pietatis, caritatis a-sus powodowany gorliwą pobożnością, miłością bliźniego; devotione,caritate commotus
KodPol II p. 601 (a. 1252) : nos Casimirus ... zelo charitatis a-si.
KodMp IV p. 1 (a. 1386) : terciam ... partem eiusdem ville ... pia ducti deuocione ac zelo ... a-si pietatis ... dederunt.
DyplMog p. 93 (a. 1404) : zelo devotionis a-si ... assignavimus.
Constr. :
a. c. abl.
b. c. ad.
c. c. in sq. acc.
d. c. ex.
2. aliquid (praec. affectum) pobudzić,spotęgować; augere.
III. pass.
1. de proelio: wywiązać się, rozpętać się, rozgorzeć; concitari.
2. med. ulegać zapaleniu; inflammari
NIC. POL. p. 150 : et debet esse cum cautela, ne sanguis a-tur et febricitet infirmus et periclitetur.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)