General
Full Entry
More

INTUITUS

Grammar
  • Formsintuitus
  • Etymologyancient Latin
  • Inflectional type -us
  • Part of Speechnoun
  • Gendermasculine
Meaning Outline
  • I.
    • 1. actus intuendi, contemplatio
      • α. phil. cognitio, quae contemplatione fit
      • β. iur. rei, de qua lis agitur, cognitio oculata
  • II. consideratio, respectus, ratio alicuius (rei) habita

Pełne hasło

INTUITUS, -us m.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • L.
  • A.
  • H.
  • Ha.
  • N.
  • K.
I. propr.
1. patrzenie, oglądanie; actus intuendi, contemplatio.
Dicitur
oculatus ( CodVit p. 1014, a. 1416) , personalis ( CodVit p. 447, a. 1419) .
N.
α. phil. bezpośredni ogląd jako forma poznania; cognitio, quae contemplatione fit
GŁOG. Anim. fol. Η VIIIb : anima ... sensitiua ... conceptus deputatos (ed. concepto deputato) ad i-um summi veri non habet.
WROCŁ. EpitConcl fol. z Ib : ibi in coelo ... videbimus veritatem rerum per simplicem i-um non racionatiuum.
Cf. INTUITIO I 2.
β. iur. wizja lokalna; rei, de qua lis agitur, cognitio oculata
KsgCzer p. 154 (a. 1416) : vexillifer habet terminum cum heredibus de Rosznisszewo ... pro litore ... et pro quodam edificio piscium ... et habent i-um wulgariter «vidzene».
II. transl. wzięcie pod uwagę, rozważenie, wzgląd (na coś); consideratio, respectus, ratio alicuius (rei) habita.
Dicitur
attentus ( KodMp IV p. 125, a. 1410) , (attentae, sanae) mentis ( ArSang I p. 12, a. 1392 et saepius), item per abundantiam contemplationis ( KodLit p. 278, a. 1421) , considerationis ( KodMp IV p. 271, a. 1432) . Simili sensu intuitus prospectus :
KodLit p. 85 (a. 1404) : diuini i-us interueniente prospectu.
Constr. a. sq. gen. b. sq. super :
JAC. PAR. Serm. fol. 101a : attencio est actualis i-us super illud, quod oratur.
c. sq. adi. , v. gr. divinus (i. Dei, cf. supra 31). d. sq. quod, cf. infra 48.
N. locut. adv. intuitu biorąc pod uwagę, ze względu (na coś lub kogoś); respectu, ratione habita. Glossa Pol.
RFil XXV p. 129 (saec. XV) : liberalitatis i-u «wsglądnyenyem szczodroby».
Simili sensu
pro intuitu:
CodSil(M) p. 131 (a. 1175) : attinentias cenobii ... in nostra defensione comprehendimus ... pro solo diuinę retributionis i-u.
ArPrawn V p. 433 (a. 1396) : Johannes ... sue uxori Katherine pro sponsalium i-u quinque marcas resignavit.
Cf. Th. VII 2, 98, 15 sqq.
Item
ex intuitu (
PommUrk VII p. 492, a. 1326 : pecuniam de duobus redditibus ... Johanni ... ex i-u nostro erogetis, quod in serviciis cupimus deservire)
, ob intuitum (divinae remunerationis: PommUrk III p. 269, a. 1296 ; retributionis sempiternae : AKapSąd II p. 39, a. 1418) . Occ. i. fere q. zamysł, intencja; propositum
NIC. BŁ. Tract. fol. g Ib : potest ... esse matrimonium, cum fit bono i-u, sicut fuisset in statu innocentie.
III. (confunditur c. voce instinctus) podnieta, zachęta; impulsus, stimulus
PEREGR. fol. m IVa : i-u Dei telam aranee protendit (cf. contextum .)
CodVit p. 196 (a. 1409) : filia ducis Wytaudi ... ipsorum Cruciferorum i-u (v. l. inductu) et opere facta est ... fidei Christiane contemptrix.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)