General
Full Entry
More

EXPRESSIO

Grammar
  • Formsexpressio
  • Etymologyancient Latin
  • Inflectional type -onis
  • Part of Speechnoun
  • Genderfeminine
Meaning Outline
  • I.
    • 1. propr.
      • a. (sigilli) impressio
      • b. + sanguinis effusio
    • 2. + cerae officina, ubi cera exprimitur
  • II. transl.
    • 1.
      • a. expositio,demonstratio,enarratio, forma.
      • b. pronuntiatio
      • c. elocutio,verbum.
    • 2. enarratio, expositio
      • a. abstr.
      • b. + testium
    • 3.
      • a. exceptio,condicio
      • b. mandatum, decretum?
    • 4. id quod clarum,manifestum est, evidentia
    • 5. significatio,sensus
    • 6. + vultus oris lineamenta

Pełne hasło

EXPRESSIO, -onis f.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • L.
  • A.
  • Ha.
  • N.
I.
1. propr.
a. odciśnięcie (pieczęci); (sigilli) impressio
DokKujMaz p. 211 (a. 1267) : presentem scripturam ... sigillorum e-e facimus sigillari.
KodWp II p. 216 (a. 1302) : presentem paginam nostri sigilli e-e in testimonium facimus communiri.
Ita saepius.
b. sanguinis wylanie, wypłynięcie; effusio
DŁUG. Hist. III p. 242 : flagellatores sese virgis ... usque ad sanguinis e-em verberant.
2. meton. cerae woskobojnia, miejsce tłoczenia wosku; officina, ubi cera exprimitur
DokPrz p. 63 (a. 1516) : cerae ... e-em, ubi solet cera colari ... ipsis civibus donavimus.
Cf. EXPRESSURA.
II. transl.
1.
a. wyrażenie, przedstawienie,postać, wygląd; expositio,demonstratio,enarratio, forma.
Additur adi.
litteralis ( PommUB p. 577, a. 1307) , gen. v. gr. articulorum ( KodWp II p. 178, a. 1299 et saepius), verborum ( PP II p. 180, a. 1454 et saepius). Occ. mus.
FELSZT. OpCong fol. B Ia : solmisatio est debita cantus per sex voces musicas e-o.
b. wymowa, wymawianie; pronuntiatio (vocis, nominis, verborum).
N.
iuramenti :
StPPP VIII p. 738 (a. 1399) : testem ... post e-em iuramenti violenter percussit.
c. wyrażenie,wyraz; elocutio,verbum.
2. wymienianie,podanie,przedstawienie, okazanie; enarratio, expositio
a. abstr.
CodEp III p. 60 (a.1452): omnia emergencia in hac ... republica cum e-e circumstanciarum locorum et temporum ...fideli scriptura signavit.
Ib. p. 258 (a. 1477) : debebit absque mora alteri parti cum e-e cause, propter quam id fecerit, significare.
Ita saepius.
b. hominum (praec. testium in litteris publicis)
KodMp II p. 99 (a. 1255) : solent perpetuate res instrumentorum munimine cum e-e testium perempnari (cf. ib. I p. 52, a. 1257).
PommUrk VI p. 342 (a. 1262) : ne ... aliquod dubium oriatur, presentem paginam testium ... e-e ... duximus roborandam.
Ita saepius.
3.
a. zastrzeżenie,warunek; exceptio,condicio
CracArt I p. 103 (a. 1439) : censibus ... talem apposuit e-em, quod etc.
KodUJ II p. 27 (a. 1443) : ius patronatus ... post illum haeredibus eius damus habendum ita, notanter sub hac e-e, quod ipsi census illos ... comparare debent.
Ita saepius.
b. postanowienie,orzeczenie? mandatum, decretum?
Dogiel IV p. 87 (a. 1411) : ideo e-o hic facta de eodem termino non debet habere aliquam suspicionem.
AGZ XIV p. 169 (a. 1445) : si Michael non miserit fortiter ad manus vel eciam sustinuerit e-em domini palatini ad prefatum tempus, extunc Swynka succumbet centum marcas.
4. wyrazistość, jasność; id quod clarum,manifestum est, evidentia
BYSTRZ. Log. fol. g Ia : ista duo ponuntur ad maiorem e-em.
N. locut.
per expressionem wyraźnie, jasno; expresse
AGZ IV p. 200 (a. 1487) : recedendo ab omnibus cittacionibus, quibus omnes simul coram nobis renuntiaverunt et easdem per e-em cassaverunt.
5. znaczenie; significatio,sensus.
6. vultus wyraz twarzy; oris lineamenta
DŁUG. Op. p. 225 : Cunegundis oblationibus in officiantes utebatur, hilaritatem donorum etiam vultus e-e testata.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)