- F.
- Th.
- S.
- Dc.
- B.
- A.
I.
usprawiedliwienie (się), (wy)tłumaczenie (się), oczyszczenie (się) z zarzutów (zwł. przed sądem); actus effectusve (se ipsum) excusandi, purgatio, defensio (praec. rei in iudicio).
N. glossam
StPPP XI p. 237 (a. 1458) : Lorencz ... paruit et voluit facere ... quod sibi decretum est, sed pars adversa non paruit et illi sentenciata est e-o alias «helferede»(Germ. ).Occ. litteralis i. q. excusationis litterae( ArPrawn I p. 251, saec. XV in.in).
II.
wymawianie się, uchylanie się od czegoś; recusatio, detrectatio.
Ad I—II:
distinguitur decora (
Tom. I
p. 100, a. 1510)
, legitima (
CodVit
p. 388, a. 1417
et saepius), rationabilis (
StKapWł
p. 102, a. 1599
; opp. cautelosa (
KodZagr nr 19, a. 1498)
, sinistra (
KsgRWar I
p. 211, a. 1507)
, vaga (
CorpJP III
p. 106,
a. 1510
).
Constr.
a.
sq.
gen.
(obi.
vel causae).
b.
sq.
per :
KodPol II p. 865 (a. 1436) : si oppidani velint aliquas habere e-es per pastorem eorum ... nihil cum eo agere habemus.c. sq. quod :
DŁUG. Hist. V p. 656 : opposita e-e, quod ... rex propriis ... bellis ... intentus, exteris vacare non posset.d. sq. enunt. causali.
Iuncturae verbales selectae
excusationem allegare (
AKapSąd II
p. 62,
a. 1425
et saepius), habere (per aliquem, cf.
supra 26
), ponere (
CodEp I 2,
p. 214, a. 1461)
; simili sensu excusatione uti (saec.
XV), se excusare (
StPPP III
p. 18
)
, se tueri (
ArLit I
p. 10,
a. 1421)
, aliquid in excusationem adducere (
CALLIM. Hist.
p. 134, 3
; item aliquid in excusationem alicui prodit:
KodWp III
p. 413, a. 1374)
.
Opp.
excusationem dimittere (
AKapSąd I
p. 80,
a. 1459),
postergare (
KsgMaz I
p. 157, a. 1414
et saepius), semovere (
KodKKr I
p. 211, a. 1338)
, amputare et excludere (
CodEp II
p. 54, a. 1412)
.